استان کرمانشاه: سرزمین سنگ و آب
معرفی کلی استان
استان کرمانشاه با وسعتی برابر با ۲۴,۶۴۰ کیلومتر مربع، هفدهمین استان بزرگ ایران است و حدود ۱.۵ درصد از مساحت کشور را شامل می‌شود. این استان در غرب ایران واقع شده و با کشور عراق بیش از 330 کیلومتر مرز مشترک دارد. همسایگان کرمانشاه شامل استان‌های کردستان در شمال، لرستان و ایلام در جنوب، همدان در شرق و استان‌های دیاله و حلبچه عراق در غرب می‌باشند، موقعیت جغرافیایی این استان، به‌ویژه نزدیکی به مرز عراق، آن را به یکی از مناطق استراتژیک کشور تبدیل کرده است.طبق آخرین آمار در سال ۱۳۹۰، استان کرمانشاه شامل ۱۴ شهرستان، ۳۵ شهر، ۳4 بخش و ۸7 دهستان می‌باشد.
شهر کرمانشاه به‌عنوان مرکز استان، بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر آن محسوب می‌شود. از شهرستان‌های مهم این استان می‌توان به اسلام‌آباد غرب، سنقر، پاوه و جوانرود اشاره کرد.
همچنین اسامی تمامی شهرستان‌ها و شهرهای استان کرمانشاه در جدول زیر آورده شده است:
| ردیف | شهرستان | شهر |
|---|---|---|
| 1 | کرمانشاه | کرمانشاه |
| کوزران | ||
| قلعه | ||
| ماهیدشت | ||
| هلشی | ||
| 2 | پاوه | پاوه |
| نودشه | ||
| بانه‌وره | ||
| نوسود | ||
| باینگان | ||
| 3 | دالاهو | کرند‌غرب |
| گهواره | ||
| ریژآو | ||
| 4 | ثلاث‌باباجانی | تازه‌آباد |
| ازگله | ||
| میرآباد | ||
| 5 | روانسر | روانسر |
| شاهو | ||
| 6 | هرسین | هرسین |
| بیستون | ||
| 7 | صحنه | صحنه |
| دینور | ||
| 8 | گیلانغرب | گیلانغرب |
| سرمست | ||
| 9 | اسلام‌آباد‌غرب | اسلام‌آباد‌غرب |
| حمیل | ||
| 10 | جوانرود | جوانرود |
| شروینه | ||
| 11 | کنگاور | کنگاور |
| گودین | ||
| 12 | قصر‌شیرین | قصر‌شیرین |
| سومار | ||
| 13 | سنقر | سنقر |
| سطر | ||
| 14 | سرپل‌ذهاب | سرپل‌ذهاب |
مختصری از تاریخچه
استان کرمانشاه از نخستین زیستگاه‌های تمدن بشری و از مسیرهای اصلی شاهراه‌های باستانی مانند جاده شاهی و راه ابریشم بوده است. این منطقه در دوره آشوریان، مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان اهمیت فراوانی داشت و آثاری همچون طاق بستان، کتیبه بیستون و معبد آناهیتا گواهی بر این دوران است.
در دوره اسلامی، منطقه به نام “ماه” شناخته می‌شد که برگرفته از نام ماد بود. در دوره صفوی، نام کرمانشاه به کل منطقه اطلاق شد و در جنگ‌های جهانی اول و دوم، این استان شاهد حماسه‌ها و مقاومت‌هایی در برابر نیروهای خارجی بود.
در دهه ۱۳۰۰، با روی کار آمدن رضاشاه، کرمانشاه به یکی از ۱۰ استان اصلی ایران تبدیل شد. با گذر زمان، بخش‌هایی از این استان جدا شده و استان‌های کردستان، ایلام و لرستان شکل گرفتند.
از سال 1340 این استان به دو استان کردستان و کرمانشاهان تقسیم شد.درسال 1346 فرمانداری کل لرستان تاسیس شد و شهر های لک نشین استان کرمانشاهان به فرمانداری کل جدید به مرکزیت خرم آباد پیوستند که بعد ها تبدیل به استان لرستان شد،در سال 1353 نیز استان ایلام از استان کرمانشاه منتزع شد.در نهایت با جدا شدن استان‌های دیگر شیوهٔ نامگذاری استان‌ها نیز تغییر کرد و نام کرمانشاه به‌طور رسمی بر کل استان گذاشته شد.
آب و هوا
استان کرمانشاه با تنوع بی‌نظیر آب و هوایی خود، تجربه‌ای از چهار فصل را در یک زمان به نمایش می‌گذارد! تصور کنید در حالی که قصر شیرین هوای گرم و تابستانی دارد، سنقر و پاوه با هوای سرد و دلنشین زمستانی پذیرای شما هستند. از سوی دیگر، کرمانشاه و اسلام‌آباد غرب با آب و هوای معتدل و خشکی که دارند، ترکیبی از بهار و پاییز را تداعی می‌کنند. این ویژگی منحصربه‌فرد کرمانشاه را به سرزمینی با طعمی از تمام فصل‌ها تبدیل کرده است.
محیط زیست و منابع طبیعی
استان کرمانشاه با طبیعتی متنوع و منابع طبیعی غنی، از جمله مناطق ارزشمند ایران محسوب می‌شود. این استان با داشتن آب و هوای متنوع، زیستگاه مناسبی برای رودخانه‌ها، جنگل‌ها، حیات وحش و گونه‌های گیاهی مختلف است.
آب‌های سطحی و منابع آبی
کرمانشاه دارای حدود 770 چشمه و 74 سرآب است که بخش بزرگی از رودخانه‌های فصلی و دائمی منطقه را تغذیه می‌کنند. همچنین در سال‌های اخیر 12 سد بزرگ در این استان ساخته شده است. با این حال، تغییرات اقلیمی و کم‌آبی باعث کاهش منابع آبی شده و از 500 سراب تاریخی، تنها 74 سراب فعال باقی مانده است.
کوه‌ها و غارها
بیش از نیمی از مساحت استان را کوه‌های زاگرس تشکیل می‌دهند. این کوه‌ها نه‌تنها زیستگاه پوشش گیاهی و جانوری متنوعی هستند، بلکه چشم‌اندازهای طبیعی و گردشگری منحصر‌به‌فردی ارائه می‌دهند.
غارهای استان کرمانشاه نیز شهرت جهانی دارند و هر یک به‌نوعی جذابیت علمی، تاریخی یا طبیعی دارند. برخی از مهم‌ترین غارهای این منطقه عبارت‌اند از:
- غار پراو: یکی از عمیق‌ترین غارهای آهکی جهان
- غار قوری‌قلعه: از بزرگترین غارهای آبی خاورمیانه
- غار جوجار و غار دواشکفت: با قدمت باستانی و جذابیت‌های زمین‌شناسی
جنگل‌ها و پوشش گیاهی
بیش از 527 هزار هکتار از مساحت استان را جنگل‌های بلوط و ون تشکیل می‌دهند که بیشتر در منطقه هورامان متمرکز شده‌اند. این جنگل‌ها نقش مهمی در تأمین امنیت زیستی و تعدیل اقلیم منطقه دارند. استان همچنین دارای 19 پارک جنگلی است که پارک چشمه‌سفید با وسعت 300 هکتار از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود.
حیات وحش
در کرمانشاه 8 پناهگاه حیات وحش مانند بیستون، هشیلان و بوزین وجود دارد که گونه‌هایی همچون آهو، کل، پلنگ، خرس و گربه وحشی در آن‌ها زیست می‌کنند. همچنین، تالاب هشیلان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر در این استان است.
گونه‌های گیاهی
کرمانشاه با 1115 گونه گیاهی متنوع، یکی از غنی‌ترین مناطق گیاهی ایران است. از این تعداد، 132 گونه انحصاری ایران و 11 گونه مختص این استان هستند. گیاهان خودرو مانند کنگر، سماق، ریواس، آویشن و زیره نیز در طبیعت منطقه رشد می‌کنند که برخی از آن‌ها به دلیل خطر انقراض، تحت حفاظت و کشت مجدد قرار دارند.
مشاهیر
(آهنگساز و نوازنده)
(شاعر،روزنامه‌نگار و فعال سیاسی)
(آهنگساز و نوازنده)
(آهنگساز و نوازنده)
(موسیقی‌دان و خواننده)
(نویسنده)
موسیقی محلی
موسیقی کردی در کرمانشاه دارای پیشینه‌ای کهن و تأثیرگذار است که از گذشته‌های دور تا امروز تغییرات زیادی را تجربه کرده است. در ابتدا، این موسیقی به شکل حماسی و رزمی مطرح بود و نوازندگان محلی، داستان‌های پهلوانی و حماسی را به تصنیف و شعر تبدیل کرده و با سازهایی مانند دهل و سرنا در مراسم عروسی و عزاداری اجرا می‌کردند. این سازها همچنان بخشی از مراسم سنتی کرمانشاه هستند و در سه جنبه حماسی، عرفانی و حتی درمانی استفاده می‌شوند.
سازهایی مانند دهل، سرنا، دونی، طبل، شمشال (بلور) و دف توسط کُردها و کولی‌ها ساخته و نواخته می‌شوند. موسیقی کردی با ریتم‌های خاص خود قدرت ایجاد حس‌های عمیق معنوی و واکنش‌های احساسی را دارد.
تنبور، به‌عنوان یک ساز مقدس، جایگاه ویژه‌ای در میان مردم کرمانشاه، به‌ویژه علویان زاگرس، دارد و علاوه بر مراسم مذهبی، در میان بزرگان و مریدان نیز نواخته می‌شود.
رقص کردی نیز از ارکان اصلی موسیقی محلی است که نشان‌دهنده همدلی و هماهنگی است. رقص‌های معروفی همچون گَریانه، برودوا، چپی، سه‌پَر و سه جار، هر یک با ریتم و حرکات خاص خود، بخش‌های مختلف زندگی و فرهنگ مردم این منطقه را نمایان می‌کنند.
این موسیقی و رقص‌های محلی، نه تنها بخشی از هویت مردم کرمانشاه است، بلکه در تمام ایران به عنوان نمادی از فرهنگ غنی و اصالت کردی شناخته می‌شود.
مستند اطلس استان کرمانشاه
برای آشنایی کامل‌تر با استان کرمانشاه و کشف زیبایی‌های آن، مستند “اطلس استان کرمانشاه“ گزینه‌ای بی‌نظیر است. در این مجموعه مستند، شما با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی این استان آشنا خواهید شد. از آثار باستانی که روایتگر تمدن کهن این دیار هستند، تا چشم‌اندازهای طبیعی بکر و فرهنگ غنی مردم کرمانشاه که در هر گوشه آن منعطف و زیبا خود را نشان می‌دهند. این مستند به شما فرصت می‌دهد تا دنیایی جدید از زیبایی‌ها و هویت کرمانشاه را تجربه کنید.
برای تماشای این مستند و سفر به دل تاریخ و طبیعت استان کرمانشاه، بر روی لینک زیر کلیک کنید:
جمعیت شناسی
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران در سال 1400 جمعیت استان کرمانشاه حدود ۲ میلیون نفر بوده است که از این تعداد، حدود 80 درصد در مناطق شهری و حدود 20 درصد در مناطق روستایی ساکن هستند. نرخ رشد جمعیت در استان کرمانشاه از میانگین کشوری کمتر است که به دلیل مهاجرت‌های اقتصادی و کاهش نرخ زاد و ولد قابل توضیح است.
ویژگی‌های قومی و فرهنگی
در پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به‌سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد، و با استفاده از یک بررسی میدانی از ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، نتایج جالبی به دست آمد. در استان کرمانشاه، جمعیت ساکن از نظر قومی به شکل زیر تقسیم شده است:
| قومیت | درصد |
|---|---|
| کرد | 92.50% |
| فارس | 4.20% |
| لُر | 0.70% |
| عرب | 0.20% |
| سایر | 0.50% |
| عدم شرکت در نظرسنجی | 1.90% |
این آمار نشان‌دهنده تنوع قومی بسیار بالای این استان است که همین موضوع باعث شده کرمانشاه به “هندوستان کوچک ایران” شهرت پیدا کند، جایی که مردم با مذاهب و زبان‌های مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند.
زبان‌ها و گویش‌های رایج
زبان مردم کرمانشاه عمدتاً کردی است و در کنار آن، لهجه خاص فارسی کرمانشاهی نیز در این استان رواج دارد. بسیاری از اهالی به گویش کردی کلهری صحبت می‌کنند، اما علاوه بر آن، گویش‌های دیگری چون کردی کرمانشاهی، سنجابی، زنگنه‌ای و سورانی هم در میان مردم شنیده می‌شود. جالب اینجاست که لهجه فارسی کرمانشاهی، که تنها مختص شهر کرمانشاه است، از حدود ۲۰۰ سال پیش به‌واسطه مهاجرت‌هایی که به دنبال زیارت عتبات و تجارت به این منطقه انجام شد، شکل گرفته است. علاوه بر این، در برخی مناطق شهر کرمانشاه، گویش لکی نیز در میان بخش‌هایی از مردم شنیده می‌شود که رنگ و بوی خاصی به تنوع زبانی این استان می‌دهد.
مذهب و تنوع دینی
استان کرمانشاه از نظر مذهبی و دینی یکی از متنوع‌ترین مناطق کشور است. در این دیار، پیروان مذاهب مختلفی از جمله شیعه، سنی و یارسان در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و علاوه بر آن، اقلیت‌هایی از پیروان سلسله‌های تصوف همچون خاکساریه، نعمت‌اللهی، اویسیه، نقشبندیه و قادریه نیز حضور دارند.
این تنوع مذهبی تنها به مذاهب محدود نمی‌شود، بلکه در این استان، پیروان ادیان مختلفی همچون یهودی، مسیحی (ارمنی و آشوری) و بهائی نیز با آرامش در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. جالب است بدانید که تا اواخر قرن نوزدهم میلادی، بخش قابل توجهی از کردهای کرمانشاه پیرو دین یارسان بودند، که نشانه‌ای از تاریخ پر فراز و نشیب مذهبی و فرهنگی این منطقه است. این همزیستی مسالمت‌آمیز میان مذاهب و ادیان مختلف، یکی از ویژگی‌های برجسته کرمانشاه به‌شمار می‌آید.
انواع مهاجرت ها در استان کرمانشاه
مهاجرت به استان: مهاجرت به کرمانشاه بیشتر از سوی کارگران مناطق روستایی، برای کار در پروژه‌های عمرانی و خدماتی شهری صورت می‌گیرد. علاوه بر این، بازار مرزی و فعالیت‌های تجاری در مرز عراق، برخی از مهاجران اقتصادی را به این استان جذب کرده است.
مهاجرت از استان: مهاجرت از استان کرمانشاه عمدتاً به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و کمبود فرصت‌های شغلی رخ می‌دهد. بسیاری از جوانان تحصیل‌کرده استان به شهرهای بزرگ مانند تهران و اصفهان مهاجرت می‌کنند.
جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی
کرمانشاه، یکی از استان‌های پر رمز و راز ایران، سرزمین جاذبه‌های طبیعی و تاریخی است که در دل خود گنجینه‌ای از آثار باستانی و مناظر شگفت‌انگیز را جای داده است. این استان با تاریخ غنی و طبیعت بکر خود، میزبان گردشگران بسیاری است که در جستجوی کشف رازهای نهفته در دل آن هستند. از غارهای اسرارآمیز تا تندیس‌های باستانی، کرمانشاه هر گوشه‌اش داستانی از تمدن‌های باستانی و طبیعت بی‌نظیر را روایت می‌کند. در این بخش به بررسی برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این استان خواهیم پرداخت که هر کدام به نوعی یک قطعه از پازل زیبایی‌های کرمانشاه را تکمیل می‌کنند.
بخشی از جاذبه های تاریخی:
- سنگ‌نوشته بیستون
سنگ‌نوشته بیستون، بزرگترین متن ایرانی، به دستور داریوش بزرگ در سال ۵۲۰ پیش از میلاد برای ثبت پیروزی بر گئومات مغ نگاشته شده است. این اثر در کوه بیستون کرمانشاه و به سه زبان ایلامی، اکدی و فارسی باستان نوشته شده و نقش مهمی در رمزگشایی خط میخی داشته است. از سال ۲۰۰۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. - طاق‌بستان
مجموعه‌ای از سنگ‌نگاره‌های ساسانی در شمال شرق کرمانشاه، مربوط به قرن سوم میلادی است. این اثر شامل صحنه‌های تاج‌گذاری خسرو پرویز، شاهپور دوم و سوم، شکار و موسیقی است. با وجود کوه، چشمه و دریاچه، طاق‌بستان علاوه بر ارزش تاریخی، به‌عنوان گردشگاهی زیبا نیز شناخته می‌شود. - زندان قلعه یزدگرد
این زندان متعلق به دوره اشکانیان، در شهرستان دالاهو و ۷۰۰ متر جنوب روستای زرده قرار دارد. این قلعه تاریخی با معماری منحصر به فرد خود در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶ به ثبت ملی رسید و یکی از جاذبه‌های مهم تاریخی منطقه است. - گوردَخمه‌های اسحاق‌وند
به گوردخمه‌های سکاوند نیز معروف است، در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی هرسین در استان کرمانشاه واقع شده‌اند. این گوردخمه‌ها که از دوره ماد به جا مانده، در دل کوه تراشیده شده و به عنوان یکی از آثار باستانی ارزشمند منطقه شناخته می‌شوند. این اثر در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ به ثبت ملی رسید. - تندیس هرکول در بیستون
تندیس هرکول در محوطه تاریخی بیستون، نزدیک کرمانشاه و در جاده ابریشم قرار دارد. این مجسمه سنگی متعلق به دوره اشکانی-سلوکی است. - بنای طاق گرا یا طاق شیرین
بنای طاق گرا که به دوره ساسانیان تعلق دارد، به‌عنوان یک ایستگاه مرزی شناخته شده است. این اثر در گردنه پاطاق، ۱۵ کیلومتری سرپل ذهاب، و در کنار راه باستانی سنگفرشی که فلات ایران را به بین‌النهرین وصل می‌کرد، واقع شده است. - سنگ‌نگاره گودرز (کتیبه گودرز)
سنگ‌نگاره گودرز در دامنه کوه بیستون، پیکره‌ای از گودرز، یکی از شاهان اشکانی را نمایش می‌دهد که در حال نبرد سوار بر اسب با نیزه بلند است. این نقش برجسته کنار نقش مهرداد دوم قرار دارد. کتیبه یونانی بالای اثر، گودرز را «پسر گیو» معرفی کرده و برخی معتقدند که این گودرز دوم اشکانی است که بر مهرداد و کاسیوس سردار رومی پیروز شده بود، در حالی که برخی دیگر این گودرز را همان گودرز یکم می‌دانند. - گوردخمه صحنه
گوردخمه صحنه که به گوردخمه دربند یا قبر کیکاوس نیز معروف است، در کوه شوق علی شمال شهر صحنه قرار دارد. این گوردخمه دو طبقه بوده و از نادرترین گوردخمه‌های دوره مادها به‌شمار می‌رود. گوردخمه بزرگتری در ارتفاع بیش از پنجاه متر از سطح رودخانه تراشیده شده و جلوی آن ایوانی با دو ستون سنگی قرار دارد که به دلیل شلیک توپ توسط روس‌ها تخریب شده‌اند. طراحی این ستون‌ها مشابه پایه‌های دوره هخامنشی است.
بخشی از جاذبه های طبیعی:
- تالاب هشیلان
تالاب هشیلان در ۲۶ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و در روستای هشیلان واقع شده است. این تالاب با مساحت ۴۵۰ هکتار، در دشتی وسیع و دامنه کوه‌های خورین و ویس قرار دارد و به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، اکوسیستم غنی از گیاهان و جانوران مختلف را فراهم می‌کند. - آبشار ریژآو (آبشار پیران)
آبشار ریژآو، معروف به آبشار پیران، در شمال غرب کرمانشاه و شهرستان سرپل ذهاب واقع شده و از بلندترین آبشارهای ایران است. این آبشار به دره هونه و روستای پیران می‌رسد و روبروی آن آبشار دیگری نیز وجود دارد. - سرآب نیلوفر
سرآب نیلوفر دریاچه‌ای کوچک در ۲۰ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه است. این دریاچه که تا دهه ۸۰ پوشیده از گل‌های نیلوفر آبی بود، اکنون به عنوان یکی از آثار طبیعی ملی ایران شناخته می‌شود و در فهرست میراث طبیعی ایران قرار دارد و عمق آن حدود ۲۵ متر است. - غار پراو
غار پراو در ارتفاع ۳٬۰۵۰ متری کوه پراو در شمال‌شرق کرمانشاه واقع است. این غار که در گذشته بزرگترین غار عمودی دنیا بود، لقب “اورست غارهای جهان” را به خود اختصاص داده بود. در سال ۱۳۸۸ به عنوان دومین اثر طبیعی ملی کرمانشاه ثبت شد و دهانه آن با ارتفاع سه‌هزار متری از سطح دریا بالاترین دهانه بین تمام غارهای عمودی جهان است. - غار قوری‌قلعه
غار قوری‌قلعه، بزرگترین غار آبی خاورمیانه، در شهرستان روانسر کرمانشاه واقع است. این غار با قدمت ۶۵ میلیون سال، ۳۱۴۰ متر طول دارد که تنها ۵۰۰ متر آن برای بازدید عمومی باز است. - درخت شیرین و فرهاد
درخت شیرین و فرهاد یا درخت رحمت، یک درخت چنار ۶۰۰ ساله در کنار طاق بستان کرمانشاه است. با ارتفاع ۳۷٫۷ متر و قطر ۸٫۴۶ متر، این درخت در سال ۱۳۸۸ به‌عنوان میراث طبیعی ثبت شد و از نظر فرهنگی و تاریخی نیز اهمیت زیادی دارد.
سوغات
| سوغات خوراکی | سوغات صنایع دستی |
|---|---|
| روغن حیوانی | جاجیم |
| نان برنجی | گیوه |
| نان خرمایی | محصولات چیغ‌بافی |
| شیرینی کا‌ک | محصولات موج‌بافی |
| نان شکری | چرم |
| نان برساق | محصولات ارغوان‌بافی |
| قاووت | فرش و قالی کرمانشاه |
| شیرینی بژی | ساز و آلات موسیقی محلی |
هتل ها و اقامتگاه ها
در این استان، گزینه‌های متنوعی از اقامت برای هر سلیقه‌ای وجود دارد. از هتل‌های لوکسی مانند هتل پارسیان، هتل لاله بیستون، هتل آزادگان، هتل جمشید و هتل ارم پاوه گرفته تا اقامتگاه‌های بومگردی دلنشین نظیر کیکم، عمارت بامگاه، ریوار، سابات و ساتیار. همچنین، هتل‌آپارتمان‌هایی چون لیژان، کوروش و پاتاق، تجربه‌ای راحت و متفاوت را برای مسافران فراهم می‌کنند.
رستوران ها
در این استان، برای تجربه‌ای دلپذیر از غذاهای سنتی و مدرن، می‌توانید از رستوران‌هایی مانند: رستوران بامگاه عمارت، رستوران سنتی ئه‌شکه وت، رستوران عالیجناب، باغ رستوران کامبادن، رستوران هتل جمشید، رستوران سوری، رستوران ارگ، رستوران شیرین و فرهاد، رستوران سه کاج و رستوران معتمد لذت ببرید. این رستوران‌ها با منوهای متنوع، فضایی دلنشین و سرویس عالی، انتخاب‌هایی مناسب برای هر ذائقه و سلیقه‌ای فراهم کرده‌اند.
مراکز خرید
برای خرید و گشت‌وگذار در کرمانشاه، می‌توانید به مراکز خرید مختلفی مانند شیطان بازار، مرکز خرید الهیه، بازار کرمانشاه، پاساژ قصر، مرکز خرید لیلیوم، بازار کفش چهارراه اجاق، بازار زرگرها، بازار توپخانه و بازار مسگرها سر بزنید. این بازارها و مراکز خرید با تنوع محصولات، جوی شاد و پرانرژی، فرصتی عالی برای خرید و تفریح فراهم می‌کنند.
آداب و رسوم
مراسم ها
چادر زدن دراویش:
مراسمی در ایام عید که دراویش در خانه‌های اعیان خیمه می‌زدند و تا هدیه‌ای دریافت نکنند، خیمه را برنمی‌چیدند.
صدای بوق دراویش نشانه‌ای از شومی خانه تلقی می‌شد.
خا بازی (تخم مرغ بازی):
بازی سنتی با تخم‌مرغ‌های رنگ‌آمیزی شده.
بازی “قطار” شامل برخورد تخم‌مرغ‌ها و پرداخت هزینه توسط بازنده.
شال درکی یا شال‌اندازی:
جوانان شال‌ها را از سقف خانه‌ها آویزان کرده و عیدی می‌گیرند.
صاحب‌خانه شال را با خوراکی‌ها پر می‌کند.
این مراسم‌ها بخشی از فرهنگ و سنت‌های غنی مردم کرمانشاه هستند که در کنار شادی‌ها و جشن‌ها، به تقویت روابط اجتماعی و فرهنگی کمک می‌کنند.
بازی های سنتی مردمان کرمانشاه
توپان:
بازی گروهی با توپ و چوب‌دستی در فضای باز.
هدف: رساندن توپ به نقطه مشخص و گرفتن “گل” برای تغییر جای گروه‌ها.
گرزان:
بازی در دایره با دفاع بازیکنان داخل دایره از ضربات چوب‌دستی.
خروج از دایره به معنای باخت است.
کِلاورفِنَکی (کلاه قاپیدن):
دو گروه با هدف گرفتن کلاه یا دستمال از سر یکدیگر.
پرتاب سنگ به سوی گروه مقابل و گرفتن کلاه در هوا برای برنده شدن.
غذا های سنتی کرمانشاه
خورشت خلال بادام، دوینه یا ترخینه، خمارآشی، دنده کباب، پرشت، جرگ و بز، ذورده، چنگال، سیب پلو، زو و کره، شلمین.
لباس های محلی کرمانشاه
پوشاک زنان:
سربند، زیرپوش، پیراهن، کلنجه، قبا، روپوش، جافی
پوشاک مردان:
پاپوش، عرق‌چین، سربند، کرواسی فقیانه، سخمه، قبا، شال، سلته، جافی
حمل و نقل و زیرساخت‌ها
استان کرمانشاه با موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم ارتباطی غرب کشور شناخته می‌شود. زیرساخت‌های حمل و نقل استان شامل راه‌های اصلی، سیستم‌های حمل و نقل عمومی، فرودگاه و شبکه ریلی است که نقش حیاتی در توسعه اقتصادی و گردشگری آن ایفا می‌کنند.
شبکه حمل و نقل جاده‌ای
- راه‌های اصلی و بزرگراه‌ها: کرمانشاه به‌واسطه بزرگراه‌های متعددی مانند محورهای کرمانشاه-همدان، کرمانشاه-سنندج، و کرمانشاه-ایلام، یکی از مهم‌ترین کریدورهای ارتباطی غرب ایران است. این مسیرها دسترسی راحت به استان‌های همجوار و مناطق مرزی فراهم کرده و موجب تسهیل جابه‌جایی و تجارت در منطقه می‌شود.
- ترمینال مسافربری: پایانه مسافربری کرمانشاه با امکانات مدرن و دسترسی به اتوبوس‌های بین‌شهری، خدمات گسترده‌ای به مسافران ارائه می‌دهد و یکی از مراکز اصلی جابه‌جایی مسافران به سایر نقاط کشور است.
سیستم حمل و نقل عمومی
- درون‌شهری: شهر کرمانشاه از یک شبکه گسترده اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها بهره می‌برد. همچنین، در سال‌های اخیر تاکسی‌های اینترنتی نیز در استان به‌طور گسترده‌ای توسعه یافته‌اند و خدمات حمل و نقل آسان و سریع‌تری به شهروندان و گردشگران ارائه می‌دهند.
- برون‌شهری: سیستم مینی‌بوس‌ها و ون‌ها در استان کرمانشاه برای اتصال مناطق روستایی و حومه به مراکز شهری بسیار حیاتی است و نقش بزرگی در تسهیل دسترسی ساکنان روستاها به شهر ایفا می‌کند.
فرودگاه‌ها
- فرودگاه بین‌المللی شهید اشرفی اصفهانی: این فرودگاه به‌عنوان یکی از شریان‌های اصلی حمل و نقل هوایی غرب ایران شناخته می‌شود. پروازهای داخلی به تهران، مشهد، کیش، بندعباس، کرمان، ساری، عسلویه و شیراز، و پروازهای بین‌المللی به مقصدهایی همچون دبی، دمشق، جده، سلیمانیه و استانبول از این فرودگاه انجام می‌شود. موقعیت جغرافیایی فرودگاه، دسترسی آسان به شهر کرمانشاه را برای گردشگران و تجار فراهم کرده و آن را به یکی از مراکز ارتباطی هوایی مهم در منطقه تبدیل کرده است.
شبکه ریلی
- راه‌آهن کرمانشاه: کرمانشاه با اتصال به شبکه سراسری راه‌آهن ایران، نقش مهمی در حمل و نقل کالا و مسافر ایفا می‌کند. خط ریلی کرمانشاه-ملایر ارتباط استان را با مناطق مرکزی و شمالی کشور برقرار کرده و به کاهش هزینه‌های حمل و نقل کمک می‌کند. همچنین، برنامه‌های توسعه‌ای شامل گسترش خط ریلی به مناطق مرزی و اتصال آن به راه‌آهن سراسری عراق، می‌تواند اهمیت اقتصادی استان را افزایش دهد.
پایانه های مرزی
استان کرمانشاه با پنج مرز رسمی (خسروی، پرویزخان، شوشمی، شیخ‌صله و سومار) به عراق متصل است و تنها استان ایران است که هم‌زمان با اقلیم کردستان و بخش عرب‌نشین عراق هم‌مرز است. مرزهای استان در دوران جنگ ایران و عراق آسیب دیدند، اما پس از جنگ و بازگشت آرامش به کردستان عراق، فعالیت‌های تجاری از سر گرفته شد. این پایانه‌ها اکنون نقش کلیدی در تجارت و حمل‌ونقل ایران و عراق ایفا می‌کنند.
چشم‌انداز توسعه
استان کرمانشاه با پروژه‌های توسعه‌ای در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل، مانند ساخت بزرگراه‌های جدید، تقویت شبکه حمل و نقل ریلی و افزایش ظرفیت فرودگاه، به‌دنبال بهبود ارتباطات داخلی و بین‌المللی است. این اقدامات موجب جذب سرمایه‌گذاری بیشتر و رشد گردشگری و تجارت در منطقه خواهد شد.
وضعیت اقتصادی و صنایع اصلی
وضعیت کلی اقتصاد استان
استان کرمانشاه با درآمد سرانه و تولید ناخالص داخلی (GDP) پایین‌تر از میانگین کشوری، جزء استان‌های کمتر توسعه‌یافته ایران محسوب می‌شود. این استان تنها حدود 1.7 درصد از تولید ناخالص ملی کشور را به خود اختصاص داده است.
این وضعیت نمایانگر کمبود زیرساخت‌های اقتصادی، ظرفیت‌های محدود جذب سرمایه‌گذاری و نیاز به برنامه‌ریزی‌های استراتژیک برای توسعه پایدار است. برای بهبود این وضعیت، ضروری است که پتانسیل‌های بالقوه استان، از جمله منابع طبیعی، نیروی کار جوان و موقعیت جغرافیایی آن که به‌عنوان دروازه‌ای برای توسعه اقتصادی غرب کشور شناخته می‌شود، به‌طور مؤثر بهره‌برداری گردد.
صنایع و درآمد‌های اصلی استان
- کشاورزی و باغداری
کشاورزی و باغداری در استان کرمانشاه با توجه به شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی متنوع، به طور گسترده‌ای توسعه یافته است. این استان به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی ایران شناخته می‌شود و بیشترین درآمد اقتصادی آن از طریق فعالیت‌های کشاورزی تأمین می‌شود. با ۱۱ اقلیم مختلف و بارش دوبرابری نسبت به میانگین کشور، کرمانشاه ظرفیت بالایی برای تولید انواع محصولات کشاورزی دارد.
محصولات متنوعی نظیر گندم، جو، نخود، ذرت، زعفران، پسته، زیتون و نخود در این استان تولید می‌شود. برای نمونه، کرمانشاه یکی از تأمین‌کنندگان اصلی گندم و ذرت کشور است و در رتبه‌های اول تولید نخود ایران قرار دارد. این استان در زمینه تولید پسته و زیتون نیز پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. همچنین، تولید زعفران در کرمانشاه از اواسط دهه ۱۳۹۰ رشد چشمگیری داشته است.
- دام، طیور و آبزیان
استان کرمانشاه یکی از قطب‌های مهم تولید گوشت قرمز، گوشت مرغ، آبزیان و پشم در ایران است. تولید گوشت قرمز و مرغ در این استان مازاد بر نیاز خود می‌باشد و تولیدات آبزیان، به‌ویژه ماهی قزل‌آلا و ماهیان گرمابی، نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.
- صنایع
صنایع استان کرمانشاه به ویژه در زمینه‌های پالایش نفت، پتروشیمی، فولاد و خودروسازی نقش حیاتی در اقتصاد استان دارند. پالایشگاه کرمانشاه، یکی از قدیمی‌ترین پالایشگاه‌های کشور، به‌عنوان قطب سوم پتروشیمی کشور شناخته می‌شود. همچنین، این استان در صنایع سیمان، کاشی، شیمیایی و نیروگاه‌های برق نیز توسعه یافته است.
- معادن
صنعت معدن در استان کرمانشاه بیشتر بر استخراج مصالح ساختمانی متمرکز است، هرچند که معادنی مانند هماتیت، دولومیت، منگنز، سیلیس، قیر طبیعی و سنگ در این استان شناسایی شده‌اند. استان کرمانشاه یکی از بزرگترین منابع قیر طبیعی کشور را در خود جای داده و ۷۵ تا ۸۰ درصد از منابع قیر طبیعی ایران در این استان قرار دارند. با وجود ذخایر معدنی غنی، فرآوری مواد معدنی در این استان با مشکلاتی مواجه است و نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری در این زمینه احساس می‌شود.
- انرژی
استان کرمانشاه از نظر ذخایر نفت و گاز طبیعی غنی است. میدان نفتی نفت‌شهر یکی از مهم‌ترین منابع نفتی این استان است. علاوه بر این، کرمانشاه دارای میادین گازی فعال است که در حال بهره‌برداری می‌باشند. همچنین، طرح‌های توسعه پالایشگاه‌ها و میادین نفتی در این استان در دست اجرا هستند.
با توجه به پتانسیل‌های متنوع استان، در حوزه‌های مختلف اقتصادی و صنعتی، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر و استفاده بهینه از منابع طبیعی و انسانی استان وجود دارد. همچنین، توجه به زیرساخت‌های توسعه‌ای و توجه به بخش‌های مهمی همچون معادن، کشاورزی و انرژی می‌تواند به رشد اقتصادی و افزایش اشتغال در این منطقه کمک کند.
- تجارت
استان کرمانشاه در صادرات به عراق جایگاه بالایی دارد و صادرات آن شامل مواد غذایی، مصالح ساختمانی و صنایع دستی است. بازارچه مرزی پرویزخان، که در سال ۱۳۸۷ رتبه اول فعالیت را در میان بازارچه‌های مرزی کشور کسب کرده است، یکی از مبادی اصلی صادرات به عراق به شمار می‌رود.
- صنایع دستی
صنایع دستی در استان کرمانشاه به‌واسطه تاریخ غنی و پیوند با زندگی عشایری و روستایی، نقش مهمی در اقتصاد محلی دارد. این استان با بیش از ۲۲۷۰۰ هنرمند ثبت‌شده در ۶۰ رشته صنایع دستی و وجود ۴ بازارچه دائمی، یکی از قطب‌های مهم این حوزه در کشور محسوب می‌شود.
فرش دست‌بافت کرمانشاه، از جمله قالی سنقر و کلیایی، شهرت جهانی دارد و در سال ۱۳۹۹ با تولید ۵ درصد از فرش دست‌بافت ایران، جزو ۱۰ استان برتر کشور قرار گرفت. علاوه بر فرش، گلیم‌بافی، به‌ویژه گلیم وَر در اسلام‌آباد غرب و حصیربافی در قصر شیرین، از دیگر هنرهای برجسته استان است.
همچنین صنایع دستی چوبی، نظیر منبت‌کاری و پیکرتراشی، به لطف جنگل‌های فراوان منطقه و تأسیس آکادمی چوب کرمانشاه، رونق چشمگیری داشته است. در منطقه هورامان نیز هنرهایی مانند ارغوان‌بافی، لباس‌های کُردی و ساخت زیورآلات سنتی همچنان زنده و پویا هستند.
این ظرفیت‌های گسترده، علاوه بر حفظ میراث فرهنگی، زمینه‌های مناسبی برای اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی استان فراهم کرده است.
- گردشگری
استان کرمانشاه در زمینه گردشگری، به‌ویژه گردشگری درمانی و مذهبی (پیاده‌روی اربعین) دارای پتانسیل‌های بسیاری است. این استان دارای زیرساخت‌های مناسبی شامل هتل‌ها، مهمان‌پذیرها و مناطق گردشگری است. همچنین، استان کرمانشاه در زمینه گردشگری سلامت با مراکز درمانی و خدمات گردشگری همکاری‌های مؤثری دارد.
بازار املاک و مستغلات در استان کرمانشاه
بازار املاک و مستغلات استان کرمانشاه با توجه به موقعیت جغرافیایی، تنوع اقلیمی و ویژگی‌های جمعیتی، از پتانسیل‌های قابل‌توجهی برخوردار است. این بازار شامل مناطق شهری، روستایی و حاشیه‌ای است که هر کدام جذابیت‌ها و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
مناطق پرتقاضا
برخی از مناطق استان کرمانشاه به دلیل زیرساخت‌های مناسب، نزدیکی به مراکز شهری و امکانات رفاهی از جذابیت بیشتری برخوردارند:
- شهر کرمانشاه: به‌عنوان مرکز استان، پرتقاضاترین منطقه برای خرید و اجاره ملک است. مناطقی مانند گلستان، خیابان شریعتی، و 22 بهمن به دلیل نزدیکی به مراکز اداری و خدماتی، از جمله گران‌ترین مناطق کرمانشاه محسوب می‌شوند.
- اسلام‌آباد غرب: این شهر با توجه به دسترسی‌های مناسب و قیمت‌های متعادل، یکی از گزینه‌های محبوب برای ساکنان محلی است.
- پاوه و جوانرود: به دلیل آب‌وهوای خنک و مناظر طبیعی زیبا، این شهرها جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاری در ویلاهای تفریحی دارند.
سطح قیمت‌ها
- در شهر های بزرگ این استان مانند کرمانشاه، میانگین قیمت هر مترمربع ملک مسکونی بسته به محله، بین 20 تا 50 میلیون تومان است.
- در شهرهای کوچک‌تر ، قیمت‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند و از حدود 10 تا 25 میلیون تومان به ازای هر مترمربع متغیر است.
- اجاره‌بها در مناطق پرطرفدار کرمانشاه مانند خیابان شریعتی و 22 بهمن ، برای آپارتمان‌های 85 متری،حدودا بین 10 تا 15 میلیون تومان در ماه است.
نوع ساخت‌وساز غالب
- ساختمان‌های ویلایی: در مناطق روستایی و شهرهای کوچک‌تر مانند پاوه و جوانرود، ویلاهای سنتی و مدرن بسیار رایج هستند. این ویلاها اغلب برای سکونت دائمی یا تفریحی استفاده می‌شوند.
- آپارتمان‌ها: در شهر کرمانشاه، به‌ویژه در محله‌های مرکزی، آپارتمان‌سازی رایج‌ترین نوع ساخت‌وساز است.
- زمین‌های کشاورزی: در حومه شهرها و مناطق روستایی، زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها بخش قابل‌توجهی از بازار املاک را تشکیل می‌دهند و برای فعالیت‌های کشاورزی یا ایجاد باغ‌های تفریحی خریداری می‌شوند.
چالش‌ها و فرصت‌ها در بازار املاک و مستغلات استان کرمانشاه
بازار املاک و مستغلات استان کرمانشاه، با وجود ظرفیت‌های چشمگیر، با چالش‌ها و فرصت‌هایی روبه‌رو است که شناخت آن‌ها می‌تواند مسیر توسعه را روشن‌تر کند،در ادامه قسمتی از این چالش ها و فرصت ها را بررسی میکنیم.
چالش‌ها
- مشکلات زیست‌محیطی و منابع محدود:
کاهش منابع آبی، خشک شدن بخشی از سراب‌ها و تغییرات اقلیمی، ساخت‌وساز در مناطق روستایی را با محدودیت مواجه کرده و بر جذابیت این مناطق برای سرمایه‌گذاری تاثیر گذاشته است. - مشکلات اقتصادی:
نرخ بالای بیکاری و مهاجرت جوانان به دیگر استان‌ها، تقاضا برای خرید یا اجاره ملک را کاهش داده و بازار املاک را با رکود نسبی مواجه کرده است. - دسترسی محدود به خدمات شهری:
در برخی مناطق حاشیه‌ای و روستایی، کمبود زیرساخت‌های شهری مانند آب، برق، گاز و خدمات بهداشتی، انگیزه سرمایه‌گذاران را برای ورود به این مناطق کاهش داده است. - تأثیر شرایط آب‌وهوایی بر ساخت‌وساز:
آب‌وهوای متغیر استان، از جمله زمستان‌های سرد در نواحی مرتفع و تابستان‌های گرم در مناطق مرزی، نیازمند طراحی و ساخت‌وساز متناسب با اقلیم است که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.
فرصت‌ها
- موقعیت جغرافیایی جذاب:
موقعیت استراتژیک استان در نزدیکی مرز عراق و وجود بازارچه‌های مرزی، فرصتی برای توسعه املاک تجاری و صنعتی فراهم کرده است. ایجاد انبارها، مراکز لجستیکی و بازارهای مرزی می‌تواند اقتصاد محلی را رونق بخشد. - ظرفیت ایجاد پروژه‌های زیرساختی:
توسعه راه‌های ارتباطی به‌ویژه راه‌های مرزی برای تسهیل تجارت با عراق، ساخت سدها برای مدیریت منابع آبی و افزایش بهره‌وری کشاورزی،ساخت نیروگاه‌ها و پروژه‌های عمرانی بزرگ، پتانسیل افزایش ارزش املاک در مناطق مرتبط را دارد و فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. - تقاضای ویلاهای تفریحی:
با توجه به جاذبه‌های طبیعی و آب‌وهوای مطبوع مناطق کوهستانی مانند پاوه و جوانرود، تقاضا برای ویلاهای تفریحی در حال افزایش است و این بخش از بازار پتانسیل رشد زیادی دارد. - ظرفیت‌های گردشگری:
وجود آثار باستانی، جاذبه‌های طبیعی و مناطق حفاظت‌شده، بستر مناسبی برای توسعه گردشگری و ساخت اماکن اقامتی نظیر هتل‌ها، اقامتگاه‌های بومگردی و مجتمع‌های تفریحی فراهم کرده است. - توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر:
اقلیم استان کرمانشاه، به‌ویژه در مناطق بادخیز و آفتابی، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی و بادی ایجاد کرده است. - فرصت سرمایه‌گذاری در زمین‌های کشاورزی:
این استان با داشتن زمین‌های حاصلخیز و آب و هوای مطلوب امکان تولید محصولات کشاورزی متنوعی را فراهم می‌کند از این رو سرمایه گذاری در بخش کشاورزی این استان می‌تواند جذاب باشد.
بازار املاک و مستغلات در کرمانشاه، با مدیریت هوشمندانه منابع و تقویت زیرساخت‌ها، می‌تواند از چالش‌های موجود عبور کرده و به یکی از بازارهای پیشرو در غرب ایران تبدیل شود.
نتیجه گیری
استان کرمانشاه، با تاریخ پربار و فرهنگی غنی، استانی است که ظرفیت‌های بی‌نظیری برای رشد و توسعه دارد. این منطقه با موقعیت استراتژیک خود در مرز غربی ایران، به دروازه‌ای برای تجارت، گردشگری و تعاملات فرهنگی تبدیل شده است. منابع طبیعی فراوان، زمین‌های حاصلخیز و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، کرمانشاه را به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.
چشم‌انداز آینده کرمانشاه با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها، گسترش تجارت مرزی و تقویت صنایع روشن به نظر می‌رسد. بهره‌برداری از ظرفیت‌های گردشگری و کشاورزی می‌تواند این استان را به یکی از قطب‌های اقتصادی و فرهنگی ایران تبدیل کند. سرمایه‌گذاری در ساخت ویلاهای تفریحی،هتل‌ها و اقامتگاه‌ها در مناطق کوهستانی، ایجاد مراکز لجستیکی در مرزها و توسعه صنایع مرتبط با کشاورزی، از جمله فرصت‌هایی هستند که می‌توانند تحولی پایدار ایجاد کنند.
کرمانشاه، با مردمانی مهمان‌نواز و منابع بی‌پایان، آماده است تا با پذیرش سرمایه‌گذاری‌های جدید و برنامه‌ریزی هوشمندانه، آینده‌ای درخشان‌تر برای خود رقم بزند. کرمانشاه گنجینه‌ای است که با نگاه درست، می‌تواند در مسیر پیشرفت قرار گیرد.
❓ نظر شما چیست؟
💬 دیدگاه‌های خود را با ما در میان بگذارید! 👇
منابع
آیا از محتوای این مقاله راضی بودید؟
