اراضی ملی: تعاریف، قوانین و نحوه تشخیص

اراضی ملی به زمین‌هایی اطلاق می‌شود که طبق قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع (مصوب ۱۳۴۱)، به مالکیت دولت درآمده و تصرف یا بهره‌برداری از آنها برای افراد خصوصی ممنوع است. این اراضی شامل جنگل‌ها، مراتع، بیشه‌های طبیعی و اراضی جنگلی می‌شود. تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی، یکی از مهم‌ترین مراحل در حفاظت از منابع طبیعی است که توسط کمیسیون‌های خاص و بر اساس معیارهایی همچون احیا، موقعیت جغرافیایی، و شواهد موجود انجام می‌پذیرد. در این راستا، قوانینی نظیر ماده ۵۶ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، سازوکارهای اجرایی را مشخص کرده‌اند. همچنین، مستثنیات اراضی ملی که شامل زمین‌های زراعی، باغات، و محوطه‌های مسکونی پیش از تصویب قانون می‌شود، همچنان تحت مالکیت افراد باقی می‌ماند. برای جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص و دولت، بهره‌گیری از خدمات کارشناسان و وکلای متخصص در این حوزه ضروری است. استعلام اراضی ملی نیز از طریق دفاتر پیشخوان دولت و سامانه‌های مرتبط انجام می‌شود.