
- نویسنده: صادق بقایی
- زمان انتشار: پنجشنبه ۳۰ مرداد ۱۴۰۴
- آخرین بهروزرسانی: چهارشنبه ۵ شهریور ۱۴۰۴
- دستهبندی: شهرستان ها , اطلس ایران , ایران , بوئین زهرا , قزوین , مکانها
مقدمه
شهرستان بوئینزهرا در جنوب استان قزوین واقع شده و به عنوان یکی از پهناورترین و مهمترین شهرستانهای این استان شناخته میشود. این شهرستان با کلانشهر قزوین و شهرستانهای البرز، آبیک، تاکستان و آوج هممرز است و جایگاهی کلیدی در پیوند جغرافیایی میان نواحی مرکزی و غربی کشور دارد.
وسعت شهرستان بوئینزهرا بالغ بر ۵٬۵۲۶ کیلومتر مربع است و طبق آخرین آمار رسمی، جمعیت آن به ۱۲۲٬۹۹۴ نفر میرسد؛ آماری که گویای گستردگی پراکندگی سکونت و پویایی اجتماعی این منطقه است.
این شهرستان دارای شهرها و نواحی شهری و روستایی متعددی است که مهمترین آنها عبارتند از:
بوئینزهرا ،سگزآباد، عصمتآباد، دانسفهان، شال و ارداق. این مجموعه متنوع شهری و روستایی، فضایی غنی از منظر فرهنگی، تاریخی و کشاورزی فراهم آوردهاند که هویت منحصربهفرد منطقه را شکل میدهد.
بوئینزهرا با در اختیار داشتن دشتهای حاصلخیز و زیرساختهای ارتباطی نسبتاً گسترده، به یکی از قطبهای اصلی کشاورزی، دامداری و تولیدات باغی در استان قزوین تبدیل شده است. موقعیت جغرافیایی مناسب آن، امکان دسترسی آسان به مسیرهای اصلی استان و بازارهای مصرف را نیز فراهم کرده است.
در ادامهی این نوشتار، تلاش خواهد شد تا با بررسی ابعاد تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی و فرهنگی شهرستان بوئینزهرا، تصویری جامع از جایگاه راهبردی و ظرفیتهای توسعهای آن ارائه شود؛ تحلیلی که میتواند راهنمای مفیدی برای پژوهشگران، سرمایهگذاران، مدیران منطقهای و علاقهمندان به توسعه متوازن استان قزوین باشد.
اطلاعات پایه و پیشینه تاریخی شهرستان بوئین زهرا
مرکز شهرستان بوئین زهرا و تقسیمات تابعه
بخش مرکزی (بوئین زهرا): بخش مرکزی شهرستان بوئینزهرا یکی از مناطق مهم و مرکزی استان قزوین است که مرکز آن، شهر تاریخی و فرهنگی بوئینزهرا میباشد. این بخش در جنوب دشت قزوین، در فاصلهی حدود ۵۰ کیلومتری از مرکز استان (شهر قزوین) و در مسیر راه ارتباطی تهران–تاکستان واقع شده است. ارتفاع این منطقه از سطح دریا حدود ۱۴۱۰ متر است.
از نظر تقسیمات کشوری، بخش مرکزی شهرستان بوئینزهرا شامل سه دهستان به نامهای:
زهرای بالا ،زهرای پایین ، سگزآباد و دو شهر بوئینزهرا و سگزآباد میباشد.
این منطقه با بهرهمندی از راههای ارتباطی مهم نظیر محورهای قزوین – ساوه و کرج – همدان، دسترسی مناسبی به استانهای همجوار دارد و از موقعیت حملونقلی مطلوبی برخوردار است.
بخش شال: شهر شال، یکی از کهنترین شهرهای استان قزوین، در بخش شال از شهرستان بوئینزهرا واقع شده و در حاشیهی رودخانهی فصلی خرود جای گرفته است؛ رودی که روزگاری مرز طبیعی شال و اسفرورین بود، اما امروز بهدلیل خشکسالیها و برداشتهای بیرویه، تقریباً خشکیده است.
این شهر با پیشینهای بیش از ۱۲۰۰ سال، خاستگاه علم و فرهنگ بوده و نامهایی چون «چال» و «شال» در منابع مختلف برای آن ذکر شده است. برخی ریشهی نام «شال» را درختان شال میدانند و برخی دیگر، آن را برگرفته از موقعیت پست و دشتگونهی منطقه میدانند.
شال بزرگترین شهر تات زبان استان قزوین است و مردم آن به گویش تاتی شالی سخن میگویند.
شال از گذشته تاکنون بهعنوان قطب کشمش و انگور شناخته میشود و به دلیل خاک حاصلخیز و اقلیم مناسب، یکی از خوشطعمترین انگورهای ایران در این منطقه تولید میشود. همچنین نژاد گوشتی گوسفند شال شهرتی ملی و حتی بینالمللی دارد.
از نظر صنعتی، شال با داشتن بیش از ۱۲۰ واحد آجرپزی هوفمن، یکی از قطبهای تولید آجر در استانهای قزوین، زنجان، گیلان، تهران و البرز بهشمار میرود. شهرک صنعتی در حال ساخت نیز نوید آیندهای اقتصادی روشن را میدهد.
شال دارای امکانات شهری کاملی از جمله دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور، مرکز بهداشت، دادگاه، اداره ثبت احوال، ورزشگاه، استخر، ادارههای گاز، برق، آب، و مسجد جامع تاریخی است. جمعیت این شهر طبق آخرین آمارها حدود ۳۴٬۰۰۰ نفر برآورد شده است.
رهآورد شال شامل کشمش، انگور، نژاد گوسفند شال، و محصولات متنوع باغی چون سیب، بادام، آلبالو، زردآلو، خربزه و هندوانه است. طبیعت بکر، باغهای میوه و معماری سنتی، این شهر را به یکی از مقاصد گردشگری فرهنگی استان تبدیل کرده است.
بخش رامند : یکی از بخشهای شهرستان بوئینزهرا در استان قزوین است. این بخش شامل دهستانهای رامند شمالی، رامند جنوبی و ابراهیمآباد بوده و شهر دانسفهان نیز در محدوده آن قرار دارد. مرکز این بخش، روستای سگزآباد است.
قله رامند با ارتفاعی در حدود دو هزار و پانصد و پنجاه متر، بلندترین نقطه در منطقه بوئینزهرا به شمار میرود و از جاذبههای طبیعی شاخص این ناحیه است.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت بخش رامند حدود ۱۹٬۰۸۷ نفر در قالب ۵٬۷۰۸ خانوار بوده است که شامل ۹٬۷۲۱ مرد و ۹٬۳۶۶ زن میشود.
بخش دشتابی : بخش دشتابی یکی از بخشهای شهرستان بوئینزهرا در استان قزوین است که شهر ارداق بهعنوان مرکز آن شناخته میشود. این بخش شامل دو دهستان به نامهای «دشتابی غربی» و «دشتابی شرقی» است و از نظر جغرافیایی در ناحیه مرکزی استان واقع شده است. دشتابی از سمت غرب با شهرستان تاکستان، از شمال با شهرستان قزوین و از جنوب با بخش رامند هممرز میباشد.
در متون کهن، این منطقه با نامهایی مانند دستبی، دشتبی و دستوا ذکر شده و به گفته مورخان، در گذشته قلمرو گستردهتری داشته که بخشهایی از ری، همدان و قزوین را در بر میگرفته است. این ناحیه در دوران ساسانی نیز نقش سیاسی برجستهای داشته و از قدمتی تاریخی برخوردار است. امروزه اگرچه وسعت آن کاهش یافته، اما همچنان اهمیت جغرافیایی و فرهنگی خود را حفظ کرده است.
دشت حاصلخیز دشتابی از دیرباز منطقهای مناسب برای کشاورزی و باغداری بوده است. در گذشته، رودخانههای فصلی از ارتفاعات زنجان در آن جریان داشتند، اما با احداث سدها و کاهش بارندگیها، این منابع آبی دچار افت شدید شدهاند. با وجود بحران آب و افت سطح سفرههای زیرزمینی، دشتابی همچنان بهعنوان منطقهای کشاورزی شناخته میشود و محصولاتی همچون پسته، انگور و هندوانه آن در سطح استان شهرت دارد. همچنین، نزدیکی به تهران و کرج و قیمت مناسب زمین، باعث مهاجرت برخی خانوارها از این شهرها به منطقه شده است.
بر پایه سرشماری رسمی سال ۱۳۹۵، جمعیت بخش دشتابی حدود ۲۵٬۱۶۹ نفر در قالب ۷٬۷۱۸ خانوار بوده است. در سالهای اخیر، این رقم به بیش از ۲۷ هزار نفر افزایش یافته است. ساکنان منطقه عمدتاً ترکزباناند و به گویش ترکی آذربایجانی رایج در قزوین سخن میگویند.

پیشینه سکونت، تمدن و شکلگیری شهرستان بوئین زهرا
شهرستان بوئینزهرا، در گستره جنوبی دشت قزوین، از دیرباز محل سکونت اقوام گوناگون و صحنهی رخدادهای تاریخی بوده است. شواهد باستانشناختی نشان میدهند که این منطقه از هزارههای پیش از میلاد مأوای گروههای انسانی بوده و در بستر تحولات طبیعی و جغرافیایی، از اهمیت استراتژیک برخوردار بوده است. خاک حاصلخیز، دسترسی به منابع آب زیرزمینی و موقعیت جغرافیایی مناسب، زمینهساز شکلگیری و گسترش تمدنهای کهن در این ناحیه شد.
در طول قرون گذشته، بوئینزهرا نهتنها گذرگاه کاروانها و محل تلاقی جادههای تجاری میان ری، همدان، قزوین و زنجان بود، بلکه با داشتن قلعهها، قنوات، مزارع گسترده و نظام ایلیاتی پررنگ، نقشی مؤثر در مناسبات اقتصادی، نظامی و فرهنگی ایفا میکرد. اقوامی همچون تاتها، ترکها و لکها در این منطقه سکونت داشتهاند و این تنوع قومی بر غنای فرهنگی و زبانی آن افزوده است.
اما تاریخ معاصر این شهرستان با رویدادی تلخ پیوند خورده است. حدود ساعت ۱۱ شامگاه ۱۰ شهریور ۱۳۴۱، زمینلرزهای به بزرگی ۷.۲ ریشتر بوئینزهرا را لرزاند. شدت زلزله چنان بود که بیش از ۱۲ هزار نفر جان باختند و بسیاری از آثار و بناهای تاریخی، از جمله قلعه باستانی رودک، ویران شد. این حادثه غمانگیز به نقطه عطفی در تاریخ اجتماعی بوئینزهرا تبدیل شد. در آن زمان، با وجود ویرانیهای گسترده، توجه ویژه دولت به بازسازی و نوسازی این منطقه جلب شد. اصلاحات ارضی و توسعه زیرساختهای دولتی که پیشتر آغاز شده بود، پس از زلزله شتاب بیشتری یافت و روند شهرنشینی در این منطقه قوت گرفت.
از آن پس، بوئینزهرا با وجود زخمهای تاریخی و در عین حفظ ریشههای فرهنگی خود، مسیر نوسازی و گسترش را طی کرد و به یکی از شهرستانهای مهم استان قزوین تبدیل شد.

تاریخچه نام شهرستان بوئین زهرا و تغییرات آن در گذر زمان
درباره منشأ نام «بوئینزهرا» دیدگاههای متعددی در منابع تاریخی و زبانشناسی وجود دارد. یکی از روایتهای برجسته که در کتاب سرزمین قزوین به قلم دکتر پرویز ورجاوند ذکر شده، به نقلی از برقی بازمیگردد که واژهی «زهرا» را منتسب به دختر یکی از حاکمان شهر ری به نام «روی» میداند؛ بنابر این روایت، این دختر بخشی از اراضی منطقه را به نام خود گرفته و سازههایی در آن بنا کرده است.
اما برخی پژوهشگران با نگاهی فراتر از این روایت، منشأ نام را به دوران پیش از اسلام پیوند میزنند. در این تحلیل، «زهرا» را تحریفشدهی واژهی «زَرا» دانستهاند که در زبانهای کهن به معنای «مقدس» بهکار میرفته است. همچنین، ترکیب «بوئین» به دو بخش «بو» و «ئین» تقسیم میشود که در زبانهای باستانی به «چشمه» تعبیر میشدهاند. از این رو، واژه «بوئینزهرا» میتواند معنای «چشمهی مقدس» یا «چشمهی الهی» را برساند.
این تعبیر با باورهای باستانی ایرانیان نیز هماهنگ است. در بسیاری از مناطق کهن ایران، چشمهها و برکهها را به الههی آبها، آناهیتا (ناهید)، نسبت میدادند. وجود احتمالی معبدی باستانی به نام ناهید در این منطقه، احتمال پیوند نام بوئینزهرا با مفاهیم مقدس و عناصر طبیعی را تقویت میکند.
طبیعت، گردشگری و جذابیتهای محیطی شهرستان بوئین زهرا
شهرستان بوئین زهرا، یکی از شهرستانهای نسبتاً جوان و در حال توسعه استان قزوین، با موقعیت جغرافیایی ویژه خود، ترکیبی زیبا از مناظر طبیعی بکر و فرهنگ غنی را در خود جای داده است. این شهرستان کمتر شناخته شده، به دلیل وجود کوههای سرسبز، دشتهای پهناور و رودخانههای روان، منظرهای دلنشین و جذاب از طبیعت را ارائه میکند. بافتهای قدیمی روستاها، آثار باستانی ارزشمند و آداب و رسوم سنتی ساکنان بوئین زهرا، نمایانگر تاریخچهای پربار و هویت فرهنگی این منطقه است. در ادامه، به معرفی برخی از مهمترین جاذبههای طبیعی و فرهنگی شهرستان بوئین زهرا پرداخته خواهد شد:
- تپه سگز آباد
- منطقه حفاظت شده دانسفهان
- قبرستان دانسفهان
- منطقه گردشگری امام علی
- آبگرم ارشیا
- پل اروان
- پل شاه عباسی
- روستای کهک
- قلعه سلطان
- گرمابه شهرک قشلاق چرخلو
- قنات نوران
- تپه تاریخی روستای ولازجرد
- کاروانسرای شاه عباسی محمدآباد
- کاروانسرای هُجَیب
- روستای چلمبر
- روستای خیارج
- روستای رودک
- روستای شاخدار



شرایط اقلیمی و آب وهوای شهرستان بوئین زهرا
شهرستان بوئینزهرا دارای اقلیمی نسبتاً گرم و خشک است و در ارتفاع حدود ۱۲۱۰ متری از سطح دریا قرار دارد. تابستانهای این منطقه گرم و زمستانهای آن نسبتاً سرد و خشک است. تغییرات دمایی در طول سال چشمگیر است؛ بهگونهای که در برخی روزهای تابستان دما به شدت افزایش مییابد و در زمستان، شبهای بسیار سردی را تجربه میکند.
میزان بارندگی در بوئینزهرا پایین و در محدودهی اقلیم خشک تا نیمهخشک طبقهبندی میشود. با این حال، خاک حاصلخیز دشت قزوین و منابع طبیعی آب مانند رودخانهی خررود و چشمههای متعدد، شرایط مناسبی را برای کشاورزی و اسکان جمعیت فراهم کردهاند. این عوامل باعث شدهاند بوئینزهرا از گذشتههای دور تا امروز، منطقهای مهم برای کشاورزی و سکونت در جنوب استان قزوین باشد.
علاوه بر ویژگیهای طبیعی، قرار گرفتن شهرستان بوئینزهرا در مسیر راههای ارتباطی و کاروانروهای تاریخی، به رشد و رونق آن کمک کرده است. در مجموع، اقلیم خاص، موقعیت جغرافیایی مناسب و منابع طبیعی منطقه، نقش اساسی در توسعه این شهرستان ایفا کردهاند.
ویژگیهای اقتصادی و زیرساختی شهرستان بوئین زهرا
منابع اصلی درآمد
شهرستان بوئینزهرا یکی از مهمترین قطبهای کشاورزی استان قزوین است. کشاورزی و باغداری نقش بسیار بالایی در اقتصاد منطقه دارند؛ محصولات عمده شامل پسته، گردو، انگور، بادام، گوجهفرنگی، پیاز و پنبه است .
با وجود خشکسالیها، دامپروری گسترده همچنان بخش اصلی معیشت محسوب میشود و سهم شهرستان بوئین زهرا در جمعیت دامی استان قزوین حدود ۳۶٪ است. تولید پسته در این منطقه بالاست: سالانه حدود ۴۰۰۰ تن پسته از باغهای بارور با ارقام ممتاز مانند اکبری، قزوینی برداشت میشود.
محصولات شاخص، ظرفیت صادرات و برندهای محلی
پسته شهرستان بوئینزهرا با کیفیت متمایز، جایگاه ویژهای در استان قزوین دارد و مستعد برندسازی و صادرات است .
گوجهفرنگی، بادام و پسته موفق به دریافت کد شناسایی محصول استاندارد شدهاند، که گویای کیفیت بالای محصولات منطقه است .
علاوه بر کشاورزی، تعدين و معادن بخش مهم اقتصاد محلی را تشکیل میدهند: حدود ۶۰٪ معادن استان قزوین در بوئینزهرا قرار دارند، شامل استخراج خاک صنعتی، کائولینت، سرب و روی، که برخی به شکل خام و برخی فرآوریشده عرضه میشوند .
خدمات عمومی و و کیفیت زندگی شهری در شهرستان بوئین زهرا
رستورانها، بازارها و فضاهای خرید
شهرستان بوئین زهرا از مجموعهای متنوع از رستورانها، فروشگاهها و بازارهای گوناگون برخوردار است که خدمات گستردهای را هم به ساکنان و هم به گردشگران ارائه میدهد. این تنوع در امکانات رفاهی و مراکز خرید، بوئین زهرا را به یکی از نقاط جذاب برای تجربه خرید و غذاخوری تبدیل کرده است. در ادامه، به معرفی برخی از مطرحترین رستورانها و مراکز خرید شهرستان بوئین زهرا خواهیم پرداخت:
رستوران ها
- فست فود ایستگاه شکم
- رستوران طاق و سان حامد صادقی
- کافه و رستوران کاست
- تهیه غذای نارنج
- رستوران حیدربابا شیرازی
- تهیه غذای پوریا
- تالار پذیرایی ساسان
- رستوران بین المللی دکتر غذا
- رستوران ایران
- رستوران سنتی نسترن
- رستوران نمونه
- غذاخوری طاق بستان
- رستوران معین
- رستوران تک بناب
- تهیه غذای دستپخت
- کافه رستوران جهان
- رستوران تک خال آذربایجان
- غذاخوری سید حسام مهاجری
- پیتزا ساندویچ گلها
بازارها و مراکز خرید
- مجتمع تجاری نور قزوین
- گالری بانمک
- گالری رامک
مراکز درمانی، بهداشتی و تخصصی
شهرستان بوئین زهرا دارای شبکهای گسترده از مراکز بهداشتی و درمانی است که انواع خدمات عمومی و تخصصی را به ساکنان منطقه ارائه میکند. در سالهای اخیر، با گسترش زیرساختهای حوزه سلامت در شهرستان بوئین زهرا، کیفیت خدمات درمانی بهبود یافته و دسترسی مردم به این خدمات آسانتر شده است. در ادامه، به معرفی برخی از مهمترین بیمارستانها و مراکز درمانی فعال در شهرستان بوئین زهرا پرداخته خواهد شد:
- بیمارستان امیرالمومنین(ع)
- درمانگاه رازی
- کلینیک امام سجاد
- درمانگاه دندانپزشکی بوئین دندان
- آزمایشگاه پاتوبیولوژی سبز
مراکز آموزشی: مدارس، دانشگاهها و مؤسسات فنی و علمی
شهرستان بوئین زهرا دارای مجموعهای گسترده از مراکز آموزشی است که در سطوح مختلف تحصیلی به دانشآموزان و دانشجویان خدمات ارائه میدهند. در سالهای اخیر، با توجه به توسعه زیرساختهای آموزشی و ارتقای کیفیت امکانات مدارس و مؤسسات فنیحرفهای، سطح آموزش در این منطقه به شکل قابل توجهی بهبود یافته است. در ادامه، برخی از برجستهترین مدارس و مؤسسات آموزشی شهرستان بوئین زهرا معرفی خواهند شد:
- مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بوئین زهرا
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوئین زهرا
- دانشگاه پیام نور واحد بویین زهرا
خدمات تفریحی، ورزشی، فرهنگی و اجتماعی
شهرستان بوئین زهرا دارای مجموعهای وسیع و متنوع از فضاهای تفریحی، پارکها، اماکن ورزشی و مراکز فرهنگی است که امکان انجام فعالیتهای تفریحی، ورزشی و اجتماعی را برای خانوادهها فراهم میکند. این امکانات تاثیر قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی و افزایش شادی و نشاط اجتماعی ساکنان منطقه دارند. در ادامه، به معرفی برخی از مهمترین پارکها، اماکن ورزشی و مراکز فرهنگی شهرستان بوئین زهرا پرداخته خواهد شد:
بوستان ها و پارک ها
- پارک بعثت
- پارک بانوان
- بوستان تختی
- بوستان علوی
- بوستان امام علی
مراکز و مجموعه های ورزشی
- مجموعه ورزشی جهان پهلوان تختی
- سالن ورزشی هلال احمر
- سالن ورزشی تک اسپورت
- سالن ورزشی کارگران
- آکادمی جوانمردان
- سالن ورزشی خاتم
- باشگاه امیرعلی
- سالن ورزشی سپاه
- باشگاه بیلیارد تختی
مراکز فرهنگی و اجتماعی
- مکتب هنر امام صادق (ع)
- موسسه فرهنگی و هنری متفکران نوین شال
- مجتمع فرهنگی و هنری دانسفهان
- مجتمع فرهنگی و هنری ولایت بوئین زهرا
- خانه فرهنگ شال بویین زهرا
سخن آخر
در این مقاله، جنبههای مختلف شهرستان بوئین زهرا مورد بررسی قرار گرفت؛ از موقعیت جغرافیایی و تاریخچه آن گرفته تا شرایط اقلیمی، زیرساختهای اقتصادی و امکانات حوزههای درمان، آموزش و فرهنگ. همچنین ظرفیتهای تفریحی و اجتماعی این شهرستان مورد توجه قرار گرفت تا تصویر جامعی از وضعیت زندگی در شهرستان بوئین زهرا ارائه شود.
شهرستان بوئین زهرا، به عنوان منطقهای در حال پیشرفت، فرصتهای قابل ملاحظهای برای توسعه و سرمایهگذاری دارد، اما در کنار این فرصتها، با چالشهای خاصی نیز مواجه است. بهرهبرداری بهینه از ظرفیتهای شهرستان بوئین زهرا نیازمند برنامهریزی هوشمندانه، تقویت زیرساختها و توجه ویژه به توسعه پایدار است.
با توجه به رشد جمعیت و افزایش ساختوسازها، سوالات مهمی مطرح میشود که نیازمند پاسخهای تخصصی و مشارکت عمومی است:
- با در نظر گرفتن تاریخچه و روند تغییرات شهرستان بوئین زهرا، آینده توسعه این منطقه را چگونه میبینید؟ آیا این شهرستان قابلیت تبدیل شدن به یک مرکز مهم و مستقل در استان قزوین را دارد؟
- نقش جاذبههای طبیعی و فرهنگی شهرستان بوئین زهرا در جذب گردشگران و رشد اقتصادی منطقه چیست؟ چه راهکارهایی برای ارتقای زیرساختهای گردشگری میتوان پیشنهاد داد؟
- به نظر شما مهمترین مشکلات اقتصادی شهرستان بوئین زهرا کدامند و چه اقداماتی برای افزایش ظرفیت صادرات و توسعه برندهای محلی میتواند مؤثر باشد؟
- کیفیت خدمات عمومی مثل آموزش، درمان و امکانات تفریحی تا چه حد نیازهای جمعیت رو به رشد را پوشش میدهد؟ کدام بخشها نیازمند تقویت بیشتری هستند؟
- به نظر شما بزرگترین نقطه قوت شهرستان بوئین زهرا چیست و چگونه میتوان از آن برای پیشبرد توسعه پایدار بهره برد؟
نظرات و تجربیات شما میتواند به درک بهتر و عمیقتر واقعیتهای زندگی در این شهرستان بوئین زهرا کمک کند. مشتاقانه منتظر شنیدن دیدگاههای ارزشمند شما هستیم.
منابع
- جمعیت بوئین زهرا _ ویکی پدیا
- مساحت بوئین زهرا _ ویکی پدیا
- بوئین زهرا _ دانشنامه جهان اسلام
- بوئین زهرا _ ویکی پدیا
- بخش مرکزی شهرستان بوئینزهرا _ ویکی پدیا
- معرفی شهر شال استان قزوین _ دانشگاه آزاد اسلامی مرکز شال
- بخش شال _ ویکی پدیا
- شال (بوئین زهرا) _ ویکی پدیا
- بخش دشتابی _ ویکی پدیا
- بخش رامند _ ویکی پدیا
- بوئینزهرا، شهری با قدمت تاریخی و ظرفیتهای کشاورزی _ شیش دونگ
- بوئین زهرا _ مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی
- بوئین زهرا زیر ذره بین باستان شناسان/ شناسایی ها از تعداد زیادی محوطه و صخره نگاره خبر داد _ پایگاه خبری تحلیلی صدای میراث
- بوئین زهرا _ ویکی پدیا
- وجه تسميه شهرستان بوئين زهرا _ شهرداری قزوین
- مکان دیدنی در بویین زهرا _ بهترینو
- دیدنی های بویین زهرا _ هم اقلیم
- بوئینزهرا، شهری با قدمت تاریخی و ظرفیتهای کشاورزی _ شیش دونگ
- بوئین زهرا _ ویکی پدیا
- بوئین زهرا _ میدون
- تولید سالانه چهار هزار تن پسته در بوئین زهرا _ خبرگزاری ایرنا
- ۶۰ درصد معادن استان قزوین در بویین زهرا مستقر هستند _ خبرگزاری مهر
- ۵۲۳ واحد صنعتی و تولیدی در شهرستان بوئین زهرا فعالیت دارند _ خبرگزاری برنا
- رستوران در بویین زهرا _ بهترینو
- مراکز خرید در بوئین زهرا _ بهترینو
- بهترین پارک های بوئین زهرا _ نقشه نشان
- لیست باشگاههای ورزشی بوئین زهرا _ نقشه و مسیریاب بلد
- مراکز فرهنگی و هنری استان قزوین _ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قزوین
- فهرست موسسات فرهنگی و هنری تک منظوره _ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قزوین
- لیست مراکز درمانی استان قزوین شهر بویین زهرا _ سامانه سلامت جافام
- دانشگاه های شهر بوئین زهرا _ مرجع دانشگاه های ایران