نقشه برداری زیرزمینی چیست؟ اهمیت نقشه برداری زیرزمینی در توسعه زیرساختها

مقدمه
نقشه برداری زیرزمینی یکی از شاخههای مهم علم نقشه برداری است که با پیشرفت فناوری و نیاز روز افزون به استفاده از فضاهای زیرزمینی برای توسعه زیرساختها، توجه بیشتری به آن شده است. امروزه به دلیل سهولت نسبی در حفاری و ساخت سازههای زیرزمینی و همچنین محدودیتهای فضای سطحی برای اجرای طرحهای عمرانی، بسیاری از کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه به دنبال احداث سازههای زیرزمینی برای کاربریهای عمرانی، نظامی و معدنی هستند.
از جمله سازههای پر کاربرد زیرزمینی میتوان به تونلها، بزرگراههای زیرزمینی، شبکههای مترو، نیروگاهها و مخازن نفت و گاز اشاره کرد که به سرعت در حال ساخت و بهرهبرداری میباشند. همچنین دفن زبالههای هستهای و دیگر زیرساختها نیز از جمله کاربردهای مهم این نوع سازهها هستند.
یکی از سازههای زیرزمینی پرکاربرد، تونلها هستند که پیش از احداث، نیاز به انجام مطالعات گستردهای مانند تعیین نوع خاک و سنگ، توپوگرافی منطقه، محل حفاری و نصب ماشینآلات، تهویه، و سیستم روشنایی دارد. همچنین ایمنی تونل و پرسنل، بیمه و جلوگیری از خطرات احتمالی نیز در این پروژهها بسیار حائز اهمیت است.
در کل نقشه برداری زیرزمینی در اصول کلی تفاوت چندانی با نقشه برداری سطحی ندارد، اما محیط کاری متفاوت و چالشبرانگیز آن، این نوع نقشه برداری را به یک تخصص ویژه تبدیل کرده است. سختیهای موجود در عملیات زیرزمینی، مانند تاریکی، رطوبت و فضای محدود، از جمله عواملی هستند که این نوع نقشه برداری را پیچیدهتر میکنند. به همین دلیل، دستمزدهای مربوط به این کار با ضریب ویژهای پرداخت میشوند.
تعریف نقشه برداری زیرزمینی

نقشه برداری زیرزمینی یکی از شاخههای علم نقشه برداری است که در آن موقعیت و اندازهگیریهای زیرزمینی برای اهداف مختلفی از جمله پیادهسازی راههای ارتباطی، استخراج معادن، و انتقال خطوط لوله گاز و نفت انجام میشود. این نوع نقشهبرداری به دلیل شرایط محیطی خاص زیرزمین ، از جمله تاریکی و رطوبت بالا ، جزء کا رهای خاص در نقشه برداری محسوب میشود.
تفاوت نقشه برداری زمینی با نقشه برداری زیرزمینی
نقشه برداری زمینی به تعیین نقاط مرزی، خطوط و طراحیهای سطح زمین میپردازد و بیشتر در محیطهای باز و سطحی انجام میشود. نقشه برداری زیرزمینی به موقعیتیابی و اندازهگیریهای درون زمین برای پروژههایی مانند معادن و خطوط لوله اختصاص دارد و در شرایط دشوارتری مانند تاریکی و رطوبت بالا انجام میشود. نقشه برداری زمینی از ابزارهای رایج استفاده میکند، در حالی که نقشه برداری زیرزمینی به تجهیزات تخصصی نیاز دارد.
دسته بندی پروژه های زیر زمینی
پروژه های زیرزمینی به دو دسته کلی تقسیم میشوند:

پروژه های معدنی: شامل تونل های معدنی برای دسترسی به لایه های معدنی و استخراج آن ها.
پروژه های عمرانی: شامل تونل سازی، راه آهن، سدسازی، گذرگاه های شهری و کانال های آب و فاضلاب.

شرایط ویژه عملیات نقشه برداری زیر زمینی


تاریکی مطلق: به دلیل نبود نور کافی، استفاده از تجهیزات روشنایی ضروری است. در راه های اصلی، نور از طریق برق تأمین میشود و در مناطق دیگر از چراغهای دستی و چراغهای کلاه ایمنی استفاده میشود. همچنین در برخی از پروژه ها به دلیل وجود گازهای قابل اشتعال، محدودیتهایی برای استفاده از تجهیزات الکترونیکی وجود دارد.
رطوبت و گل و لای: وجود آب و رطوبت در تونلها نیاز به استفاده از تجهیزات مقاوم در برابر رطوبت مانند چکمه، روکشهای دوربین، و ابزارهای ضد زنگ دارد. همچنین به دلیل وجود گلولای در کف تونلها، استفاده از تجهیزات خاص برای جلوگیری از فرسودگی و خراب شدن ابزارها ضروری است.
کمبود اکسیژن و گاز های سمی: فضاهای زیرزمینی معمولاً با کمبود اکسیژن و وجود گرد و غبار یا گازهای سمی مواجه هستند. از این رو، استفاده از ماسک ها و سیستم های تهویه ضروری است.
فضای محدود کاری: فضای محدود و درجه آزادی پایین برای حرکت و استفاده از تجهیزات نقشه برداری، نیاز به ابزارهای خاصی مانند شاخصهای کشویی و نقاط کنترل بیشتر دارد.
خطر ریزش سنگ از سقف و دیوار: برای جلوگیری از ریزش سنگ، از توریهای فلزی (مِش) و شاتکریت استفاده میشود.
نیاز به دقت و سرعت بالا: به دلیل هم زمانی عملیات حفاری و نقشه برداری، سرعت و دقت بالا در این نوع پروژهها بسیار مهم است.
انواع نقشه برداری زیرزمینی
1-نقشه برداری تونلها

تونل های ارتباطی: این تونل ها برای ایجاد ارتباط بین مناطق مختلف ساخته میشوند، مانند تونل های راهآهن و جاده ای.
تونل های معدنی: این تونلها برای استخراج مواد معدنی حفر میشوند و از نظر شیب و طراحی به شرایط خاص معدن وابسته اند.


تونل های صنعتی و انتقال مواد: این نوع تونل ها برای انتقال آب، فاضلاب ، و سایر مواد صنعتی طراحی شدهاند.
2-نقشه برداری معدن
3-نقشهبرداری خطوط لوله زیرزمینی
4-نقشهبرداری فضاهای شهری زیرزمینی
5-نقشهبرداری ژئوتکنیکی زیرزمینی
6-حفاری چاهها
7- نیروگاهها و تأسیسات زیرزمینی
اصطلاحات رایج در نقشه برداری زیرزمینی
گالری: دالان های افقی زیر زمینی که معمولاً به منظور خاصی مانند اکتشاف یا آمادهسازی حفر میشوند.
تونل: دالان های بزرگ و عریضی که برای عبور و مرور یا حمل مواد مورد استفاده قرار میگیرند و معمولاً از دو طرف باز هستند.
معدن: مجموعهای از تأسیسات زیر زمینی که به منظور استخراج مواد معدنی یا سایر اهداف ایجاد میشود.
محور تونل: خط مرکزی تونل که معمولاً به کمک نقاطی با فواصل منظم در سقف تونل مشخص میشود.
ترانشه تونل: شیب خاکبرداری دهانه های ورودی و خروجی تونل که سقفی ندارد و به آن “ترانشه تونل” گفته میشود.
مقطع تونل: مقطع عرضی تونل که به نوع کاربری، حجم و نوع سنگ منطقه بستگی دارد. انواع استاندارد مقاطع شامل دایره ای، ذوزنقه ای و غیره میباشد.
چال: سوراخی جهت قرار دادن مواد منفجره که عمق آن به نوع سنگ و حجم انفجار بستگی دارد.
گمانه: چاه باریکی که جهت نمونه برداری از لایه های زمین یا هدایت حفاری حفر میشود. این چاه به دو نوع اکتشافی و راهنما تقسیم میشود.
چاه: چاه ها به عنوان دالان های عمودی زیرزمینی استفاده میشوند. مقاطع آن ها بسته به منطقه متفاوت است و میتواند دایره ای، مربعی یا مستطیلی باشد. چاه ها به دو دسته “چاه دسترسی” و “چاه عمیق” تقسیم میشوند.
رمپ یا شیب: تونلی شیب دار که برای اتصال بین طبقات مختلف معدن به کار میرود. شیب این تونلها بین ۱۰ تا ۲۵ درصد است.
راهروهای فرعی: تونل های کوچک و منشعب از تونل اصلی که معمولاً به هوای آزاد متصل نیستند و شیب های تندی دارند.
پوشش گذاری تونل: برای مستحکم کردن دیواره ها و سقف تونل ها از بتن استفاده میشود تا از ریزش یا نفوذ آب جلوگیری شود.
سینه کار: محل پیشروی تونل که در آن عملیات حفاری و آتش بازی انجام میشود.
جبهه کار: فاصله بین قسمت های حفاری شده و حفاری نشده که به آن “جبهه کار” گفته میشود.
مش بندی: برای جلوگیری از ریزش سنگ ها از شبکه های فلزی در دیواره تونل استفاده میشود.
لایتیس: سازه های فلزی یا بتنی که برای محافظت و تقویت تونل به ویژه در دهانه ها استفاده میشود.
سازه سه راهی: برای افزایش استحکام در تقاطع تونل ها از سازه هایی فلزی یا بتنی استفاده میشود.
لاینینگ (پوشش بتن نهایی): پوشش نهایی بتن که به عنوان حفاظت نهایی در تونل استفاده میشود.
پذیرگاه: محل تخلیه و بارگیری واگن ها که معمولاً در ارتباط با چاه های قائم یا مایل قرار دارد.
چگونه نقشه برداری زیرزمینی به ایمنی کارگران معدن کمک میکند؟
نقشه برداری زیرزمینی یکی از ارکان اساسی در تامین ایمنی کارگران معدن به شمار میآید. این فرآیند نه تنها به شناسایی و مدیریت خطرات کمک می کند، بلکه به ایجاد محیطی امن و مطمئن برای کارگران نیز می انجامد. در اینجا به چند روش کلیدی اشاره میشود که چگونه نقشه برداری زیرزمینی به ایمنی کارگران معدن کمک میکند.

شناسایی ساختار های زیر زمینی
نقشه برداری دقیق و علمی ، به شناسایی ساختار های پیچیده زیرزمینی از جمله گالری ها، تونل ها و چاه ها کمک می کند. این اطلاعات حیاتی به کارگران و مهندسان امکان میدهد تا احتمال وقوع خطراتی نظیر ریزش زمین، سیلاب و یا حوادث ناگوار را پیش بینی و مدیریت کنند. با داشتن نقشه های دقیق ، کارگران میتوانند با اطمینان بیشتری در محیط های چالش برانگیز کار کنند.
تحلیل ریسک
نقشه برداری زیرزمینی داده های ارزشمندی درباره نوع خاک ، سنگها و ویژگی های زمین شناسی ارائه میدهد. این اطلاعات به تیمهای ایمنی کمک می کند تا ریسکها را به طور دقیق تحلیل کرده و برنامهریزی های لازم را برای کاهش خطرات انجام دهند. با شناسایی نقاط ضعف و تهدیدات بالقوه، تصمیمات بهتری برای حفاظت از جان کارگران اتخاذ میشود.
برنامه ریزی و طراحی تونل ها
طراحی و برنامهریزی صحیح تونلها و معادن به کمک نقشه برداری زیرزمینی امکانپذیر است. این فرآیند تضمین میکند که ساختارها با رعایت اصول ایمنی و استاندارد های مهندسی ساخته شوند. طراحی های بهینه میتوانند به کاهش خطرات مربوط به ریزش یا نشت آب کمک کنند و در نتیجه شرایط کاری ایمن تری را فراهم آورند.
استفاده از فناوری های پیشرفته
تکنیک های نوین نقشه برداری، مانند لیزر اسکن و تصویر برداری سه بعدی، به ایجاد مدل های دقیق تری از شرایط زیر زمینی کمک میکنند. این فناوری ها به کارگران این امکان را میدهند که پیش از شروع کار، مشکلات را شناسایی کرده و بهطور موثری برای مواجهه با چالش ها آماده شوند. اطلاعات بهدستآمده از این ابزارها میتواند به افزایش آگاهی و آمادگی کارگران در برابر خطرات کمک کند.
آموزش و آگاهی
با بهرهگیری از نقشهها و مدلهای زیر زمینی، کارگران میتوانند در مورد خطرات و نقاط ضعف محیط کار خود بهخوبی آگاه شوند. این آگاهی میتواند به آموزشهای جامع و مؤثری برای ایمنی منجر شود، که نهتنها به حفظ جان کارگران کمک میکند، بلکه روحیه همکاری و احتیاط را در تیمهای کاری تقویت میسازد.
در نهایت، نقشه برداری زیرزمینی به عنوان یک ابزار کلیدی، به حفظ ایمنی و سلامت کارگران معدن کمک شایانی میکند و از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری مینماید. این فرآیند، نهتنها به بهبود شرایط کار میانجامد، بلکه به ارتقاء فرهنگ ایمنی در صنعت معدن نیز کمک میکند.
چه فناوری هایی در نقشه برداری زیرزمینی و معدنی استفاده میشوند؟
در در نقشه برداری زیرزمینی و نقشه برداری معدنی، از فناوری های متنوعی استفاده میشود که به بهبود دقت، کارایی و ایمنی عملیات کمک میکنند. در زیر به برخی از این فناوریها اشاره میشود

۱. سیستم های موقعیت یابی جهانی (GNSS)
این سیستمها به نقشه برداران این امکان را میدهند که موقعیت دقیق نقاط را با دقت بالا تعیین کنند. GNSS به ویژه در مناطق دورافتاده و زیرزمینی که دسترسی به دیگر روشها دشوار است، کاربرد دارد.
۲. لیزر اسکنرها
لیزر اسکنرها برای جمعآوری دادههای سهبعدی از محیطهای زیر زمینی استفاده میشوند. این فناوری به نقشه برداران کمک میکند تا مدلهای دقیقتری از ساختارهای زیرزمینی ایجاد کنند و اطلاعات لازم برای طراحی و برنامهریزی را فراهم آورند.
۳. تصویربرداری هوایی و ماهوارهای
این فناوری ها به نقشه برداران این امکان را میدهند که از تصاویر هوایی و ماهواره ای برای شناسایی و تجزیه و تحلیل مناطق معدنی استفاده کنند. این روشها به ویژه در اکتشافات معدنی و شناسایی ذخایر جدید مؤثر هستند.
۴. نرم افزارهای مدل سازی و شبیه سازی
نرمافزار های پیشرفته برای مدل سازی سه بعدی و شبیه سازی سناریوهای مختلف استخراج به کار میروند. این نرمافزار ها به مهندسان کمک میکنند تا بهترین روشهای استخراج را شناسایی کنند و طراحی های بهینه تری ارائه دهند.
برخی از این نرم افزار ها عبارتند از : AutoCAD – Surpac – MineSight – Geovia GEMS – ArcGIS
۵. فناوریهای سنجش از دور
این فناوری ها شامل استفاده از حسگرها و دوربین های پیشرفته برای جمع آوری داده های محیطی و زمین شناسی هستند. سنجش از دور به نقشه برداران کمک میکند تا اطلاعات دقیقی درباره ویژگیهای زمین و منابع معدنی به دست آورند.
۶. سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS)
GIS به نقشه برداران این امکان را میدهد که داده های جغرافیایی را جمع آوری، تحلیل و تجزیه و تحلیل کنند. این سیستم ها به بهبود تصمیم گیری در زمینه مدیریت منابع معدنی و برنامه ریزی پروژه ها کمک میکنند.
استفاده از این فناوری ها در نقشه برداری زیرزمینی و معدنی به بهبود دقت، کارایی و ایمنی عملیات کمک میکند و نقش مهمی در مدیریت منابع معدنی ایفا میکند. و معدنی ، از فناوری های متنوعی استفاده میشود که به بهبود دقت، کارایی و ایمنی عملیات کمک میکنند. در زیر به برخی از این فناوریها اشاره میشود:
هم چنین ، نقشه برداری زیرزمینی از تجهیزات خاصی مانند سیستم های روشنایی لیزری و دستگاه های توتال استیشن پیشرفته بهره می گیرد که در شرایط تاریکی و رطوبت قابل استفاده هستند. این تجهیزات به نقشه برداران کمک میکنند تا با دقت بالا اطلاعات مربوط به موقعیت و اندازهگیری ها را ثبت و ضبط کنند.
چالشهای اصلی و مشکلات نقشه برداری زیرزمینی تونل ها و معادن چیست؟
نقشه برداری زیرزمینی در معادن و تونلها با چالش های متعددی مواجه است که میتواند بر دقت و ایمنی عملیات تأثیر بگذارد. در زیر به برخی از این چالشها اشاره میشود.

شرایط محیطی نامساعد
محیط های زیرزمینی معمولاً دارای نور کم، رطوبت بالا و دماهای متغیر هستند که کار نقشه برداری زیرزمینی را دشوار می کند. این شرایط میتواند بر دقت اندازهگیری ها تأثیر بگذارد و نیاز به تجهیزات خاص و مقاوم داشته باشد.
پیچیدگی ساختارهای زیرزمینی
معادن و تونل ها معمولاً دارای ساختارهای پیچیدهای هستند که شامل گالریها، چاهها و نقاط دسترسی مختلف میشود. شناسایی و مدلسازی این ساختارها نیاز به دقت و تجربه بالایی دارد و هر گونه خطا میتواند منجر به مشکلات جدی در عملیات شود.
خطرات ایمنی
نقشه برداران در معادن و تونل ها با خطرات متعددی مانند ریزش زمین، انفجار و آتش سوزی مواجه هستند. شناسایی و مدیریت این خطرات نیاز به برنامه ریزی دقیق و استفاده از فناوری های پیشرفته دارد تا ایمنی کارگران تضمین شود.
نیاز به دقت بالا
نقشه برداری در معادن و تونلها نیاز به دقت بسیار بالایی دارد. هر گونه خطا در اندازه گیری میتواند به مشکلات جدی در طراحی و اجرای پروژه ها منجر شود. استفاده از تجهیزات پیشرفته و نرم افزارهای تخصصی برای کاهش خطاها ضروری است.
هزینه های بالا
تجهیزات و فناوری های مورد نیاز برای نقشه برداری زیرزمینی معمولاً هزینه بر هستند. این هزینه ها می تواند بر بودجه پروژهها تأثیر بگذارد و نیاز به مدیریت مالی دقیق دارد.
نیاز به آموزش و تخصص
نقشه برداری در شرایط زیرزمینی نیاز به تخصص و آموزش های خاص دارد. نقشه برداران باید با تکنیک ها و تجهیزات مدرن آشنا باشند و توانایی کار در شرایط دشوار را داشته باشند.
این چالش ها نشان دهنده اهمیت برنامهریزی دقیق و استفاده از فناوری های نوین در نقشه برداری معادن و تونلها است تا ایمنی و دقت عملیات به حداکثر برسد.
آیا نقشه برداری زیرزمینی به محیط زیست آسیب میزند؟
نقشه برداری زیرزمینی میتواند تأثیرات منفی بر محیط زیست داشته باشد، به ویژه اگر بدون ارزیابیهای زیست محیطی مناسب انجام شود. در زیر به برخی از این تأثیرات اشاره میشود:
۱. تخریب زیستگاهها
عملیات نقشه برداری زیرزمینی ممکن است منجر به تخریب زیستگاه های طبیعی شود. حفاریها و تغییرات در زمین میتوانند به از بین رفتن اکوسیستم های محلی و زیستگاههای حیوانات و گیاهان منجر شوند.
۲. آلودگی آبهای زیرزمینی
نقشه برداری زیرزمینی می تواند به آلودگی منابع آب زیرزمینی منجر شود. استفاده از مواد شیمیایی در فرآیندهای حفاری و نقشه برداری میتواند به نشت این مواد به آب های زیرزمینی و آلودگی آن ها منجر شود.
۳. تغییرات در کیفیت خاک
عملیات حفاری و نقشه برداری میتواند به تغییرات در ساختار و کیفیت خاک منجر شود. این تغییرات میتوانند بر روی کشاورزی و رشد گیاهان تأثیر منفی بگذارند.
۴. آلودگی صوتی و بصری
نقشه برداری زیرزمینی معمولاً با تولید آلودگی صوتی و بصری همراه است که میتواند بر روی حیات وحش و جوامع محلی تأثیر منفی بگذارد. این آلودگیها میتوانند باعث ایجاد استرس در حیوانات و کاهش کیفیت زندگی انسان ها شوند.
۵. نیاز به ارزیابیهای زیستمحیطی
برای کاهش تأثیرات منفی نقشه برداری زیرزمینی ، انجام ارزیابیهای زیستمحیطی (EIA) قبل از شروع پروژهها ضروری است. این ارزیابیها میتوانند به شناسایی و مدیریت خطرات زیستمحیطی کمک کنند و راهکارهایی برای کاهش آسیبها ارائه دهند.
به طور کلی، اگرچه نقشه برداری زیرزمینی میتواند به توسعه و پیشرفتهای صنعتی کمک کند، اما باید با احتیاط و با در نظر گرفتن تأثیرات زیستمحیطی انجام شود.
نتیجه گیری
نقشه برداری زیرزمینی با توجه به پیشرفت فناوری و افزایش نیاز به توسعه زیرساختهای زیرزمینی به یکی از مهمترین شاخه های علم نقشه برداری تبدیل شده است. این نوع نقشه برداری در پروژه های مختلفی مانند ساخت تونل ها، شبکه های مترو، و دفن زباله های هستهای، و همچنین در پروژه های عمرانی، نظامی و معدنی کاربرد گستردهای دارد.
با توجه به پیچیدگی و اهمیت پروژههای زیرزمینی، این نوع نقشه برداری نه تنها به دقت بالایی نیاز دارد، بلکه به کارآیی و ایمنی بالایی نیز وابسته است.
ویژگی های منحصر به فرد محیط های زیرزمینی از جمله تاریکی مطلق، رطوبت بالا و فضای محدود، شرایطی ایجاد میکند که استفاده از تجهیزات تخصصی مانند چراغ های ایمنی، سیستم های تهویه، و ابزار های مقاوم در برابر رطوبت را ضروری میسازد. افزون بر این، ایمنی کارگران در نقشه برداری زیرزمینی به عنوان یکی از اولویت های اصلی مطرح است؛ چرا که این فرآیند به شناسایی خطرات، تحلیل ریسک، و برنامهریزی دقیق برای کاهش حوادث ناگوار کمک میکند.
از فناوری های پیشرفته ای که در نقشه برداری زیرزمینی و معدنی استفاده میشوند، میتوان به سیستمهای GNSS، لیزر اسکنرها، تصویربرداری هوایی و ماهواره ای، نرمافزارهای مدلسازی سهبعدی و سنجش از دور اشاره کرد. این فناوری ها بهبود دقت، سرعت و ایمنی در عملیات نقشه برداری را تضمین میکنند. لیزر اسکنرها و مدل سازی سهبعدی نیز امکان شناسایی دقیق ساختار های زیرزمینی را فراهم میسازند و به ایجاد مدل های دقیق از محیط های زیرزمینی کمک میکنند.
با وجود تمام این مزایا، نقشه برداری زیرزمینی با چالش های متعددی از جمله شرایط سخت محیطی، پیچیدگی ساختارهای زیرزمینی، و خطرات ایمنی همراه است. شرایط محیطی مانند نور کم، رطوبت بالا و دماهای متغیر میتواند بر دقت اندازه گیریها تأثیر منفی بگذارد. همچنین، عملیات حفاری و نقشه برداری زیرزمینی ممکن است منجر به تخریب زیستگاه های طبیعی و آلودگی آبهای زیرزمینی شود. از این رو، ارزیابی های زیست محیطی و برنامه ریزی دقیق برای کاهش این تأثیرات ضروری است.
در نهایت، نقشه برداری زیرزمینی، به عنوان یک فرآیند حیاتی در پروژه های زیرساختی و معدنی، نیازمند تخصص، تجهیزات پیشرفته و استفاده از فناوری های مدرن است تا ایمنی، دقت و کارایی در عملیات تضمین شود و تأثیرات زیست محیطی به حداقل برسد.
منابع
GIM International: GIM International. (2023). “Underground Surveying Technology and Applications”. Available at: https://www.gim-international.com.
Underground Surveying: Underground Surveying. (2024). “Utility Locating and Concrete Imaging”. Available at: https://www.undergroundsurveying.comUnderground Surveying.
Wang, J. et al. (2018). “Geological hazard assessment based on underground mining mapping.” International Journal of Mining Science and Technology.
Davis, G. (2017). “The Role of Mine Surveying in Safety Management.” Mine Safety Journal.
GEMS Mining Software. “Geovia GEMS: The Comprehensive Software for Geology and Mining.” Available at: Geovia
Surpac Mining Software. “Surpac: Leading Mining Software.” Available at: Surpac
MineSight. “MineSight: Advanced Mining Software.” Available at: MineSight