سامانه ثبت ادعا (ساغر): راهنمای ثبت ادعای مالکیت املاک

مقدمه

آیا تاکنون نگران این بوده‌اید که ملکی در اختیار دارید اما سند رسمی ندارد و همین موضوع مانع از فروش، انتقال یا دریافت تسهیلات برایتان شده است؟ آیا از پیچیدگی‌ها و محدودیت‌های قانونی و اداری املاک فاقد سند خسته شده‌اید؟

سامانه ثبت ادعا یا سامانه ساغر، پاسخی قانونی و دیجیتال به این مشکلات است. این سامانه از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک طراحی شده تا مالکان املاک بدون سند یا با مدارک ناقص، بتوانند ادعای مالکیت خود را به‌صورت رسمی ثبت کنند و مسیر قانونی اخذ سند رسمی را طی نمایند.

در این مقاله، به بررسی سامانه ثبت ادعا، نحوه عملکرد آن و مزایای آن برای دارندگان املاک فاقد سند پرداخته‌ایم. همچنین مهم‌ترین چالش‌ها و محدودیت‌های قانونی و زمانی این سامانه را معرفی کرده و نشان می‌دهیم چگونه می‌توان از آن برای حل مشکلات مالکیتی استفاده کرد.

برای سهولت کاربران، مراحل ثبت ادعا به‌صورت تصویری و گام‌به‌گام آموزش داده شده است تا بتوانید به راحتی مراحل ثبت نقشه، بارگذاری مدارک و ثبت ادعا را دنبال کنید. این روش تصویری، علاوه بر ساده‌سازی فرآیند، کمک می‌کند اطمینان حاصل کنید که هیچ مرحله‌ای از ثبت ادعا را از دست نمی‌دهید.

هدف این مقاله، ارائه راهنمایی جامع و عملی است تا مالکانی که با املاک فاقد سند مواجه هستند، با آمادگی کامل بتوانند ادعای مالکیت خود را ثبت و پیگیری کنند و از حقوق قانونی خود بهره‌مند شوند.

سامانه ثبت ادعا چیست؟

سامانه ثبت ادعا یا سامانه ساغر، یک پلتفرم دیجیتال است که توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور طراحی شده تا فرآیند ثبت مالکیت املاک فاقد سند رسمی را تسهیل کند. این سامانه به مالکان املاکی که مدارک مالکیت کامل ندارند، امکان می‌دهد ادعای مالکیت خود را به‌صورت رسمی ثبت کرده و مسیر قانونی اخذ سند رسمی را دنبال کنند.

هدف سامانه، کاهش اختلافات حقوقی، افزایش شفافیت در معاملات ملکی و جلوگیری از تخلفات است. کاربران می‌توانند مدارک خود را به صورت دیجیتال ارائه دهند و پس از بررسی مراجع ذی‌ربط، سند رسمی مالکیت دریافت کنند.

با استفاده از سامانه ساغر، تمامی مراحل ثبت ادعا و بررسی مدارک به شکل سریع‌تر، دقیق‌تر و شفاف‌تر انجام می‌شود و افراد واجد شرایط می‌توانند بدون نیاز به مراجعه حضوری، از حقوق قانونی خود بهره‌مند شوند.

نحوه ثبت درخواست در سامانه ساغر

ورود به سامانه کاتب

ابتدا وارد سامانه کاتب به نشانی web.kateb.ir شوید.

کد ملی خود را وارد کرده و پس از دریافت رمز یک‌بارمصرف، آن را در کادر مربوطه درج نمایید تا وارد سکوی کاتب شوید.

ثبت درخواست تهیه نقشه ملک

1. از منوی سربرگ، گزینه املاک و کاداستر را انتخاب کنید.

2. روی گزینه درخواست تهیه نقشه کلیک نمایید.

   

3. در منوی بازشده، روی گزینه «ثبت درخواست نقشه جدید» کلیک کنید.
   در صورتی که پیش‌تر درخواست نقشه ثبت کرده‌اید، می‌توانید از بخش «مشاهده درخواست‌های قبلی» وضعیت آن‌ها را بررسی کنید.

4. اطلاعات ملک

   

   در این مرحله، اطلاعات دقیق ملک شامل موارد زیر ثبت می‌شود:
   استان و شهرستان
   واحد ثبتی
   نوع ملک (دارای بنا / فاقد بنا)
   کد پستی
   آدرس دقیق پستی ملک
   نکته: تکمیل کادرهای ستاره‌دار الزامی است و توصیه می‌شود تمامی اطلاعات با دقت و به‌صورت کامل وارد شوند.

5. تعیین موقعیت ملک روی نقشه

   

   در این بخش، موقعیت ملک باید روی نقشه مشخص شود. این کار از یکی از روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
   جستجو بر اساس نام مکان
   جستجو بر اساس مختصات جغرافیایی
   جستجو بر اساس مختصات UTM
   پس از یافتن موقعیت، ملک را روی نقشه مشخص کنید. توجه داشته باشید که نشانگر باید دقیقاً در مرکز ملک قرار گیرد.

6. انتخاب مرجع تهیه نقشه

   

   پس از تعیین موقعیت ملک روی نقشه، لازم است مرجع تهیه نقشه را انتخاب کنید. این مراجع شامل پنج گروه نقشه‌برداری هستند که در حال حاضر گزینه‌های زیر در سامانه نمایش داده می‌شوند:
   - مرکز کارشناسان رسمی قوه قضاییه (به‌زودی فعال می‌شود)
   - نقشه‌برداران مجاز قانون جامع حدنگار
   - کارگزاری‌ها (به‌زودی فعال می‌شود)
   - کارشناسان رسمی کانون کارشناسان دادگستری (به‌زودی فعال می‌شود)
   - سازمان نظام مهندسی کشور (به‌زودی فعال می‌شود)
   در حال حاضر، تنها گزینه فعال «نقشه‌برداران مجاز قانون جامع حدنگار» است و سایر گروه‌ها در آینده امکان انتخاب خواهند داشت.
   در ادامه، در صورتی که کد ملی نقشه‌بردار را در اختیار دارید، کد ۱۰ رقمی را در کادر مربوطه وارد نمایید.

7. تعیین اشخاص مجاز برای استفاده از نقشه

   

   در این مرحله، در صورتی که تمایل دارید افراد دیگری نیز امکان استفاده از نقشه را داشته باشند، می‌توانید آن‌ها را به‌عنوان اشخاص مجاز اضافه کنید.
   برای این کار:

   روی گزینه افزودن شخص مجاز کلیک کنید.
   اطلاعات هویتی شخص یا اشخاص موردنظر (از جمله کد ملی و سایر مشخصات درخواستی سامانه) را وارد نمایید.
   پس از ثبت اطلاعات، فرد اضافه‌شده در فهرست اشخاص مجاز نمایش داده می‌شود.

دریافت کد رهگیری نقشه

پس از ثبت نهایی درخواست تهیه نقشه و دریافت کد رهگیری سامانه، درخواست شما برای بررسی و اقدام به نقشه‌بردار مجاز ارجاع می‌شود.

در این مرحله لازم است منتظر بمانید تا نقشه‌بردار منتخب نسبت به تهیه نقشه UTM ملک بر اساس موقعیت تعیین‌شده و اطلاعات ثبت‌شده اقدام نماید. فرآیند تهیه نقشه ممکن است بسته به شرایط ملک، موقعیت جغرافیایی و زمان‌بندی نقشه‌بردار، نیازمند صرف زمان باشد.

پس از انجام عملیات نقشه‌برداری و تکمیل نقشه UTM، نتیجه از طریق سامانه ثبت شده و کد رهگیری نهایی نقشه در اختیار شما قرار می‌گیرد. این کد به‌عنوان شناسه رسمی نقشه صادرشده بوده و برای ادامه مراحل ثبت ادعا و پیگیری‌های بعدی الزامی است.

تا زمان تکمیل فرآیند توسط نقشه‌بردار، می‌توانید وضعیت درخواست خود را از بخش «مشاهده درخواست‌های قبلی» در سامانه پیگیری نمایید.

ورود به سامانه ادعا

پس از دریافت کد رهگیری نقشه از نقشه‌بردار، لازم است به صفحه اصلی سامانه کاتب بازگردید. سپس از سربرگ «قانون الزام»، گزینه «ثبت ادعا» را انتخاب کنید تا وارد سامانه ادعا شوید.

نکته مهم: ثبت ادعا تنها در صورتی امکان‌پذیر است که کد رهگیری نقشه UTM صادرشده توسط نقشه‌بردار را در اختیار داشته باشید.

در این مرحله باید مشخص کنید که آیا به‌عنوان نماینده شخص حقوقی اقدام به ثبت ادعا می‌کنید یا خیر.

پس از انتخاب گزینه مربوطه، در بخش ثبت ادعای جدید روی گزینه ادامه کلیک کنید تا فرآیند ثبت ادعا آغاز شود.

در این مرحله، کد رهگیری نقشه که پس از تهیه و بارگذاری نقشه توسط نقشه‌بردار صادر شده است را در کادر مربوطه وارد کرده و روی گزینه ارسال کلیک نمایید.

نکته مهم: در صورتی که هنوز درخواست تهیه نقشه را ثبت نکرده باشید یا نقشه‌بردار عملیات تهیه و بارگذاری نقشه را تکمیل نکرده باشد، کد رهگیری در اختیار شما قرار نخواهد گرفت. در این حالت، با انتخاب گزینه دریافت کد رهگیری نقشه، به بخش ثبت درخواست تهیه نقشه هدایت می‌شوید.

در این مرحله، مدعی موظف است مستندات مرتبط با ادعای خود را در سامانه بارگذاری نماید. این مستندات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مبایعه‌نامه عادی

• گواهی انحصار وراثت

• تقسیم‌نامه

• هبه‌نامه

• آراء و احکام صادره از مراجع قضایی

• اسناد مربوط به نسق‌های زراعی

• استشهادیه

• سایر مدارک مؤثر و مرتبط با ادعا

در این مرحله، نوع مالکیتی که نسبت به ملک مورد ادعا است باید مشخص شود. مدعی می‌بایست یکی از گزینه‌های زیر را انتخاب نماید:

• مالک عرصه

• مالک اعیان

• مالک عرصه و اعیان

بسته به نوع ملک، الزامات بارگذاری نقشه متفاوت است:

• در املاک آپارتمانی، بارگذاری نقشه آپارتمان و همچنین نقشه عرصه ملک الزامی است.

• در خانه، ویلا و املاک مشابه، در صورتی که مدعی مالک عرصه و اعیان باشد، بارگذاری نقشه عرصه ملک کفایت می‌کند.

در این مرحله، نقشه ملک و پلاک ثبتی اعلام‌شده با محدوده‌های حدنگاری‌شده در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تطبیق داده می‌شود.

در صورت عدم انطباق اطلاعات ثبت‌شده با داده‌های حدنگاری، پلاک ثبتی صحیح به مدعی اعلام شده و امکان اصلاح اطلاعات در سامانه برای وی فراهم می‌گردد.

صدور گواهی الکترونیکی ثبت ادعا

پس از ثبت نهایی ادعا، گواهی الکترونیکی ثبت ادعا برای مدعی صادر می‌شود. این گواهی شامل اطلاعات زیر است:

• کد رهگیری

• تاریخ ثبت ادعا

• تاریخ انقضای مهلت اقدام

• ضمانت اجرای عدم اقدام

ملاحظات مهم:

• افرادی که از این سامانه استفاده می کنند، باید اطمینان حاصل کنند که ادعای خود بر اساس حقیقت است و مستندات لازم را ارائه دهند. در غیر این صورت، ادعا ممکن است رد شود.

• در برخی موارد، اثبات مالکیت زمین بدون سند نیازمند رسیدگی دادگاهی است و باید دادخواست اثبات مالکیت در دادگاه ثبت شود

بنابراین، افرادی که زمین بدون سند دارند، می توانند به طور کامل از این سامانه استفاده کنند و فرآیند ثبت مالکیت خود را آغاز کنند. این سامانه یک گام مهم در جهت حل مشکلات مربوط به املاک فاقد سند است.

چرا سامانه ساغر طراحی شده است؟

در بسیاری از مناطق کشور، به ویژه در روستاها و شهرهای کوچک، افراد زیادی مالک املاکی هستند که به دلایل مختلف فاقد سند رسمی است. این موضوع می تواند مشکلاتی از جمله اختلافات حقوقی، پیچیدگی در انتقال مالکیت، عدم امکان دریافت تسهیلات بانکی و حتی سلب مالکیت توسط اشخاص ثالث را به همراه داشته باشد.

سامانه ثبت ادعا با هدف حل این مشکلات و ایجاد شفافیت و امنیت حقوقی در حوزه املاک طراحی شده است. مهم ترین اهداف این سامانه عبارت اند از:

1. ایجاد امکان ثبت ادعای مالکیت برای افرادی که مدارک رسمی کافی ندارند.

2. تسهیل و تسریع در فرآیند ثبت و دریافت سند رسمی.

3. افزایش امنیت مالکیت املاک و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی.

4. پیشگیری از دعاوی حقوقی و اختلافات ناشی از نبود سند رسمی.

با اجرای این سامانه، انتظار می‌رود مشکلات املاک فاقد سند تا حد قابل توجهی کاهش یابد و مالکین بتوانند با سهولت و اطمینان بیشتری نسبت به ثبت مالکیت خود اقدام کنند.

سامانه ثبت ادعا برای چه افرادی کاربرد دارد؟

1. افرادی که سند مالکیت ندارند: در صورتی که مالک یک ملک هستید، اما سند رسمی مالکیت آن موجود نیست، می توانید ادعای خود را در این سامانه ثبت کنید. این وضعیت ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عدم ثبت مالکیت پیشین، فقدان سند اولیه یا تغییرات در وضعیت ملک ایجاد شده باشد.

2. مالکان زمین های بدون سند: افرادی که به طور قدیمی مالک زمین هایی هستند که هیچ گاه سند رسمی برای آن ها صادر نشده است، می توانند از این سامانه برای ثبت مالکیت خود استفاده کنند.

3. مالکان اموال غیرمنقول در مناطق دورافتاده: در مناطقی که دسترسی به خدمات ثبت اسناد محدود است، این سامانه فرصتی برای ثبت مالکیت اموال غیرمنقول فراهم می آورد.

4. افرادی که درگیر اختلاف مالکیت هستند: در صورتی که درگیر اختلاف مالکیتی با دیگران هستید و نیاز به اثبات ادعای خود دارید، می توانید از این سامانه برای ثبت ادعا و مستند ساختن حقوق مالکانه خود استفاده کنید.

5. مالکان اموال غیرمنقول بدون سند انتقال: اگر ملکی به شما فروخته شده است، اما سند انتقال مالکیت به نام شما ثبت نشده است، می توانید ادعای خود را از طریق این سامانه ثبت کنید.

چه املاکی شامل ثبت ادعا می‌شوند؟

1. املاک قولنامه ای: این دسته از املاک به طور غیررسمی از طریق قبض یا توافق نامه ای که تحت عنوان قولنامه شناخته می شود، منتقل شده اند و سند رسمی مالکیت ندارند. برای این نوع املاک، فرآیند تبدیل قولنامه به سند رسمی وجود دارد و می توان از طریق سامانه ثبت ادعا اقدام به دریافت سند رسمی کرد.

2. املاک فاقد سند رسمی: این املاک شامل املاکی هستند که هیچ گونه سند رسمی مالکیتی در اختیار مالک قرار ندارد. در این موارد، مالک می تواند از طریق سامانه ثبت ادعا اقدام کرده و تلاش کند تا سند رسمی برای ملک خود دریافت کند.

3. املاکی که مدارک ناقص دارند: این املاک ممکن است بخشی از مدارک لازم برای ثبت رسمی مالکیت را در اختیار داشته باشند، اما به دلیل فقدان یک یا چند مستند ضروری، نتوانسته اند مالکیت خود را به طور کامل ثبت کنند. در این شرایط، مالک می تواند از طریق سامانه ثبت ادعا برای تکمیل فرآیند و اثبات مالکیت خود اقدام کند.

برای تمامی این دسته بندی ها، مراحل مختلفی همچون تهیه نقشه UTM، جمع آوری مدارک مورد نیاز، و تأیید ادعا توسط مقامات مربوطه وجود دارد که باید طی شود تا مالکیت به رسمیت شناخته شود.

مزایای استفاده از سامانه ثبت ادعا

1. محافظت از حقوق مالکیت: سامانه ثبت ادعا به شما این امکان را می دهد که حقوق مالکیت خود را حفظ کرده و از تقلب یا تجاوز دیگران به اموال خود جلوگیری کنید. این ابزار به ویژه برای افرادی که دارای اموال غیرمنقول هستند که هنوز ثبت رسمی نشده اند، بسیار مفید است.

2. سرعت و سادگی فرآیند: با استفاده از این سامانه، فرآیند ثبت مالکیت به طور قابل توجهی سریع تر و ساده تر خواهد بود. به جای طی کردن مراحل پیچیده و زمان بر، می توانید به راحتی از طریق سامانه اقدام کنید.

3. پیشگیری از اختلافات: این سامانه می تواند به طور مؤثری به کاهش اختلافات مالکیتی کمک کند. با ثبت رسمی ادعاها و مستندات، زمینه های بروز اختلافات و دعواهای حقوقی مربوط به مالکیت تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.

4. دسترسی راحت: دسترسی به سامانه ثبت ادعا از طریق اینترنت به راحتی امکان پذیر است. این امر موجب می شود که نیازی به حضور فیزیکی در دفاتر دولتی نداشته باشید و از هر مکانی می توانید به سامانه دسترسی پیدا کنید.

اهمیت داشتن سند و چالش های زمین های بدون سند

در جهان معاملات املاک و اموال غیرمنقول، داشتن سند رسمی مالکیت به عنوان یکی از مهم ترین ضامنین حقوق فردی شناخته می شود. سند مالکیت نه تنها حاکی از حق قانونی شخص بر روی یک ملک است، بلکه نقش کلیدی در افزایش ارزش ملک، پیشگیری از اختلافات قانونی، و امنیت اموال بازی می کند.

چالش های زمین های بدون سند

با وجود این، بسیاری از افراد در حال حاضر مجبورند با زمین ها یا املاکی که بدون سند رسمی هستند، سر و کار داشته باشند. این وضعیت معمولاً به دلایل مختلفی مانند فقدان دسترسی به خدمات ثبت اسناد، تاریخچه طولانی مالکیت، یا عدم آگاهی از فرآیندهای قانونی اتفاق می افتد. عواقب این وضعیت شامل:

1. عدم امنیت مالکیت : بدون سند رسمی، افراد تحت تهدید تجاوز دیگران یا ضبط اموال قرار دارند.

2. بازاریابی دشوار : املاک بدون سند معمولاً قابلیت بازاریابی کمتری دارند و ارزش آن ها نسبت به املاک با سند کمتر است.

3. پیچیدگی قانونی : معاملات مرتبط با املاک بدون سند ممکن است منجر به اختلافات قانونی و حتی دعواهای طولانی شود در این حالت، افراد معمولاً به قولنامه ها باز می گردند که مدارکی غیررسمی هستند و فقط به صورت توافق طرفین عمل می کنند. با این حال، قولنامه ها نیز دارای محدودیت های قابل توجهی هستند و در بسیاری از موارد نمی توانند جایگزین سند رسمی مالکیت باشند.

نحوه جمع‌آوری اسناد لازم برای ثبت ادعا در سامانه املاک فاقد سند

جمع آوری اسناد لازم برای ثبت ادعا در سامانه املاک فاقد سند یک فرآیند دقیق و چندمرحله ای است که نیاز به توجه به جزئیات مختلف دارد. این اسناد باید توانایی اثبات مالکیت شما را داشته باشند و به طور کلی شامل موارد زیر می شوند:

1. مدارک تاریخی و محلی: ممکن است برای اثبات مالکیت خود نیاز به استفاده از منابع تاریخی و محلی داشته باشید. این مدارک می توانند شامل عکس های قدیمی از ملک، مستندات بانک ها، یا گواهی هایی از سوی همسایگان یا افراد محلی باشند که تأیید می کنند شما مالک طولانی مدت آن ملک بوده اید.

2. مدارک مالی: هرگونه مستندات مرتبط با پرداخت هزینه های ملک، نظیر قبض های برق، آب، گاز، یا مالیات شهرداری، می تواند به عنوان شواهدی از مالکیت شما مورد استفاده قرار گیرد. این مدارک نشان می دهند که شما طی سال ها بر این ملک تسلط داشته اید.

3. مدارک قانونی یا قولنامه ها: در صورتی که در گذشته هرگونه قولنامه یا توافقنامه ای با فروشنده ملک وجود داشته، باید این مستندات نیز جمع آوری شوند. حتی اگر این قولنامه ها غیررسمی باشند، می توانند در بررسی ادعای شما نقش مؤثری ایفا کنند. (اگر قولنامه داشته باشید می توانید با مراجعه به سامانه ثبت ملک برای املاک قولنامه ای سند بگیرید.)

4. نقشه های مربوط به ملک: تهیه نقشه UTM یا هر نوع نقشه ای که موقعیت دقیق ملک را نشان دهد، ضروری است. این نقشه باید توسط کارشناسان رسمی حد نگار تهیه و در سامانه بارگذاری شود.

5. ارسال مستندات به واحد ثبتی: پس از تکمیل فرم ها و وارد کردن اطلاعات در سامانه، باید تمامی مستندات جمع آوری شده را به واحد ثبتی مربوطه ارسال کنید تا بررسی شوند. این فرآیند ممکن است شامل بازدید فیزیکی از محل ملک باشد.

با پیروی از این مراحل، می توانید اسناد لازم برای ثبت ادعا در سامانه املاک فاقد سند را جمع آوری کرده و ارسال کنید تا فرآیند اخذ سند مالکیت آغاز گردد.

نتیجه گیری

سامانه ثبت ادعا یا سامانه ساغر، گامی بلند در جهت دیجیتالی‌سازی خدمات ثبتی و حل یکی از قدیمی‌ترین مشکلات املاک در ایران است. این سامانه، فرصتی قانونی و شفاف برای ثبت رسمی مالکیت املاک فاقد سند فراهم می‌کند و امکان پیگیری و احراز حقوق مالکیت از طریق واحدهای ثبتی را به مالکان می‌دهد.

فرصت قانونی برای ثبت ادعا محدود به دو سال است. پس از پایان این مهلت، هیچ حق قانونی برای ثبت ادعای جدید وجود نخواهد داشت و دادگاه‌ها به هیچ عنوان به ادعاهای دیرهنگام ترتیب اثر نخواهند داد. اولویت با کسانی است که زودتر درخواست خود را در سامانه ثبت کرده و مراحل قانونی را کامل انجام داده‌اند. این محدودیت قطعی و غیرقابل تمدید است و تعلل در اقدام، موجب از دست رفتن حقوق قانونی خواهد شد.

سامانه ساغر با حذف مراجعات حضوری، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و یکپارچگی با سامانه‌هایی مانند شمیم، فرآیند ثبت رسمی مالکیت را سریع‌تر، شفاف‌تر و عادلانه‌تر می‌سازد. دسترسی آسان برای ساکنان مناطق دورافتاده و روستایی، یکی دیگر از مزایای این سامانه است که به کاهش نابرابری‌ها در حقوق مالکیت کمک می‌کند.

موفقیت در ثبت ادعا وابسته به کیفیت مستندات و اثبات مالکیت شما است. سامانه ساغر، پلی میان گذشته پر از ابهام و آینده‌ای امن و شفاف برای مالکان املاک است. استفاده به‌موقع از این فرصت محدود، تنها راه حفظ حقوق قانونی شماست.

سوالات متداول